Atopowe zapalenie skóry psów (AZS) jest przewlekłą chorobą, często frustrującą dla właścicieli zwierząt, którzy obarczają lekarza weterynarii winą za niepowodzenie w leczeniu bądź nieprawidłowe rozpoznanie. Rozpoznanie choroby lekarz weterynarii ustala na podstawie wywiadu i badania klinicznego. Panujące błędne przekonanie, że konieczne jest wykonanie testów alergicznych (serologicznych bądź śródskórnych), powoduje często brak prawidłowego postępowania diagnostycznego i niezrozumienie ze strony właścicieli zwierząt. Tymczasem jest to jedna z niewielu jednostek chorobowych, które doczekały się wnikliwego przestudiowania przez międzynarodową grupę specjalistów.

W 2010 roku określono standardy postępowania zarówno diagnostycznego, jak i terapeutycznego. Zostały one zweryfikowane i uaktualnione w 2015 roku. Definiowanie choroby także ewoluowało. Pogląd, że jest ona wrodzoną predyspozycją do nadprodukcji przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko alergenom środowiskowym, został podważony. Według międzynarodowej grupy ekspertów zajmujących się atopowym zapaleniem skóry u psów (International Task Force on Canine Atopic Dermatitis; ITFCAD), atopia to dziedziczna predyspozycja do występowania reakcji alergicznych na skutek kontaktu z antygenem obecnym w środowisku. Natomiast atopowe zapalenie skóry to zapalenie skóry przebiegające ze świądem, o podłożu genetycznym, charakteryzujące się występowaniem zmian w określonych miejscach i często związane z alergią na alergeny wziewne (środowiskowe) obecne w powietrzu. Istotne w rozwoju choroby są również zaburzenia dotyczące naskórka, przejawiające się np. w jego nieprawidłowej budowie histologicznej, co skutkuje łatwiejszym przenikaniem przez niego alergenów.

Zdecydowana większość przypadków atopii objawia się jako zapalenie skóry, niemniej jednak możliwe jest samoistne występowanie atopowego zapalenia błony śluzowej nosa bądź atopowego zapalenia spojówek. U psów nie obserwuje się – jak to ma miejsce np. u ludzi – astmy oskrzelowej. Narządem wstrząsowym u psów jest wątroba. Aminy biogenne uwalniane z komórek tucznych doprowadzają do skurczu mięśniówki gładkiej naczyń wątroby, powodując zatrzymanie w zlewisku żyły wrotnej do 60% ogólnej objętości krwi. U zwierząt tych w zasadzie nie dochodzi do skurczu mięśni gładkich oskrzeli i duszności będącej jego następstwem (5).

Dostępne liczne opracowania tej choroby przedstawiają predyspozycje różnych ras psów, na ogół uzależnione od wielkości populacji danej rasy w rejonie, gdzie powstawało opracowanie. Najczęściej wymienia się labradory i golden retrievery oraz całą g...