PYTANIE: Jak powinno wyglądać postępowanie diagnostyczne w przypadku podejrzenia niedokrwistości hemolitycznej o podłożu immunologicznym? Czy test aglutynacji z roztworem fizjologicznym jest wystarczający, by potwierdzić to zaburzenie i rozpocząć leczenie prednizonem?

ODPOWIEDŹ: Rozpoznawanie niedokrwistości hemolitycznej o podłożu immunologicznym u pacjentów weterynaryjnych może być trudne. Charakterystyczne zmiany w jej przebiegu to niedokrwistość regeneratywna, hiperbilirubinemia oraz aglutynacja i sferocytoza.

Regeneracja

Najbardziej czułym wskaźnikiem regeneracji jest liczba retikulocytów. W kilku sytuacjach jednak niedokrwistość hemolityczna o podłożu immunologicznym może być nieregeneratywna, np. w ostrej niedokrwistości. Szpik kostny potrzebuje kilku dni, aby dostosować się do zwiększonych potrzeb produkcyjnych, a więc we wczesnym stadium choroby jego reakcja może być niewystarczająca. Kolejnym przykładem są choroby autoimmunologiczne, w których odpowiedź jest skierowana przeciwko prekursorom erytrocytów, a nie tylko przeciwko erytrocytom krążącym. Takie przypadki zdarzają się rzadko, ale doprowadzają do niedokrwistości nieregeneratywnej.

Hiperbilirubinemia

Hiperbilirubinemia pojawia się w wyniku rozpadu czerwonych krwinek i jest charakterystyczną zmianą w przebiegu niedokrwistości hemolitycznej o podłożu immunologicznym. U psa z niedokrwistością regeneratywną i podwyższonym stężeniem bilirubiny w pierwszej kolejności należy podejrzewać niedokrwistość hemolityczną.

Aglutynacja

U pacjentów z niedokrwistością hemolityczną o podłożu immunologicznym zwykle dochodzi do zlepiania się (aglutynacji) erytrocytów opłaszczonych przeciwciałami. Można to szybko sprawdzić w lecznicy za pomocą testów aglutynacji z roztworem fizjologicznym. Na szkiełku należy umieścić kroplę krwi z EDTA, a następnie dodać jedną kroplę roztworu fizjologicznego (dwie krople w przypadku kotów). Roztwór fizjologiczny powoduje rozproszenie rulonów krwinek czerwonych, a także białek zapalnych, które mogą doprowadzić do pseudoaglutynacji. Kołysząc lekko szkiełkiem ruchem okrężnym przez 1-2 minuty, należy obserwować, czy w kropli krwi występują aglutynaty. Powinno to być widoczne gołym okiem, czasem jednak konieczne jest zastosowanie mikroskopu.

Test Coombsa służy do wykrywania obecności erytrocytów związanych przez immunoglobuliny. Dodatni wynik testu aglutynacji z roztworem fizjologicznym potwierdza obecność immunoglobulin, a więc przeprowadzenie testu Coombsa w tym przypadku nie jest konieczne. Jeżeli jednak wynik testu aglutynacji z roztworem fizjologicznym jest ujemny, należy rozważyć wykonanie testu Coombsa. Czułość i swoistość tego testu nie jest wysoka, a więc jego wynik musi być interpretowany w odniesieniu do innych badań laboratoryjnych oraz objawów klinicznych.

Potwierdzenie

W większości przypadków do rozpoznania niedokrwistości hemolitycznej o podłożu immunologicznym i rozpoczęcia leczenia wystarczy stwierdzenie wyraźnie regeneratywnej niedokrwistości, hiperbilirubinemii i dodatniego wyniku testu aglutynacji z roztworem fizjologicznym lub sferocytozy.

Veterinary Medicine • Vol 105, No 9, September 2010, p. 404

Jennifer L. Garcia, DVM, DACVIM

Veterinary internal medicine consultant, Houston, Texas