We wcześniejszych badaniach dotyczących psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego sugerowano związek pomiędzy tym zaburzeniem a niedoczynnością tarczycy i nadczynnością kory nadnerczy.^1,2 Celem tego badania było określenie częstotliwości, z jaką rozpoznaje się trzy najczęstsze endokrynopatie u psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego, a co za tym idzie – ustalenie stopnia względnego zwiększenia ryzyka występowania niedoczynności tarczycy, nadczynności kory nadnerczy lub cukrzycy u psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego.

W retrospektywnym badaniu siedemdziesiąt osiem psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego zostało sparowanych pod względem wieku i rasy ze 156 psami z grupy kontrolnej, które miały prawidłowe pęcherzyki żółciowe, co zostało potwierdzone w badaniu ultrasonograficznym jamy brzusznej bądź podczas laparotomii zwiadowczej (dwa zdrowe psy przypadały na jednego osobnika z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego). Dokonano przeglądu kart pacjentów w celu określenia, czy u pacjentów rozpoznano także chorobę endokrynologiczną przed albo do 6 miesięcy po zdiagnozowaniu torbieli pęcherzyka żółciowego.

Odsetek pacjentów z niedoczynnością tarczycy, nadczynnością kory nadnerczy lub cukrzycą w grupie psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego wynosił odpowiednio 14%, 21% i 3%, w porównaniu z wartościami wynoszącymi odpowiednio 5%, 2% i 2% w grupie kontrolnej. Psy z niedoczynnością tarczycy były trzykrotnie bardziej narażone na powstanie torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego niż pacjenci z eutyreozą, natomiast ryzyko wystąpienia torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego było aż 29 razy większe u pacjentów z nadczynnością kory nadnerczy niż u psów, które były wolne od tej choroby. Cukrzyca nie zwiększała ryzyka rozwoju torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego. Z uwagi na fakt, że liczba psów z niedoczynnością tarczycy była zdecydowanie większa w grupie pacjentów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego niż w grupie kontrolnej, należy podejrzewać, że różnica w częstotliwości występowania tego zaburzenia wynika z mniejszego prawdopodobieństwa wykrycia tej choroby u psów ze zdrowymi pęcherzykami żółciowymi niż z faktycznego współwystępowania tych dwóch chorób.

Komentarz

W przedstawionym badaniu wskazano na znaczną częstotliwość występowania nadczynności kory nadnerczy u psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego i zasugerowano, że podobny związek może występować u pacjentów z niedoczynnością tarczycy. Należy zauważyć, że w obydwu grupach wykonano testy mające umożliwić rozpoznanie niedoczynności tarczycy bądź nadczynności kory nadnerczy wyłącznie u psów, u których występowały objawy kliniczne typowe dla tych endokrynopatii. Dlatego odsetek chorujących psów, mimo wyraźnej różnicy pomiędzy grupami, mógłby być inny, gdyby autorzy przebadali wszystkie osobniki z obydwu grup pacjentów, zamiast wykonywać badania wyłącznie na podstawie wskazań klinicznych.

Niemniej jednak z przedstawionych wyników można z pewnością wysnuć wniosek, że warto poddawać psy z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego testom wykrywającym nadczynność kory nadnerczy i niedoczynność tarczycy, zwłaszcza w przypadku osobników, u których stwierdza się zmiany w badaniu klinicznym lub wynikach badań laboratoryjnych mogące sugerować jedną z tych chorób endokrynologicznych. Niedobór hormonów tarczycy, a także nadmiar kortyzolu we krwi to znane przyczyny zmniejszonej kurczliwości pęcherzyka żółciowego, zmian w składzie żółci (szczególnie wskutek zwiększonego wydzielania mucyn), a także zwiększonej kurczliwości lub napięcia zwieracza Oddiego. Wszystkie powyższe zmiany mogą prowadzić do długotrwałego zalegania żółci i predysponować pacjenta do powstawania torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego. Hiperlipidemia również może odgrywać istotną rolę w tworzeniu się torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego, ponieważ opisuje się je zarówno u psów z hipertriglicerydemią i hipercholesterolemią towarzyszącymi niedoczynności tarczycy i nadczynności kory nadnerczy, jak i u psów ras predysponowanych do dziedzicznych wad gospodarki lipidowej (owczarki szetlandzkie) lub psów, które otrzymywały glikokortykosteroidy. Mówiąc w skrócie, nawet przy braku ewidentnych cech niedoczynności tarczycy bądź nadczynności kory nadnerczy w badaniu klinicznym, wydaje się zasadne przeprowadzanie dokładniejszego i bardziej systematycznego badania, pozwalającego wykryć jedną z tych endokrynopatii u chorujących psów.¹

Analogicznie, można z większym prawdopodobieństwem podejrzewać obecność torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego w rozpoznaniu różnicowym u psów, u których wcześniej stwierdzono nadczynność kory nadnerczy lub niedoczynność tarczycy, a u których obserwuje się kliniczne i laboratoryjne zmiany świadczące o chorobie wątroby i dróg żółciowych. Nie wiadomo jednak, czy wcześniejsze rozpoznanie i leczenie tych endokrynopatii u psów z torbielami śluzowymi pęcherzyka żółciowego mogłoby spowolnić, cofnąć albo zapobiec powstaniu tych zmian.

Ostatnim wnioskiem z przedstawionego badania jest stwierdzenie autorów, że owczarki szetlandzkie nie są predysponowane do powstawania torbieli śluzowych pęcherzyka żółciowego. Stwierdzenie to jest sprzeczne z innymi publikacjami i powszechnymi niepotwierdzonymi doniesieniami z USA i powinno być traktowane sceptycznie, ponieważ wyniki tego badania mogą nie okazać się prawdziwe w odniesieniu do całej populacji psów w innych rejonach geograficznych.

Veterinary Medicine • Vol 105, No 7, July 2010, p. 299

Opracowanie:

Erika Meler, DVM, MS

Barrak Pressler, DVM, PhD, DACVIM

Department of Veterinary Clinical Sciences, School of Veterinary Medicine, Purdue University, West Lafayette, IN 47907

Na podstawie:

Mesich ML, Mayhew PD, Paek M, et al. Gall bladder mucoceles and their association with endocrinopathies in dogs: a retrospective case-control study. J Small Anim Pract 2009;50(12):630-635