Pediatryczna owariohisterektomia u kotów
Zasadniczo sposób wykonywania pediatrycznej owariohisterektomii u kociąt nie różni się od tego zabiegu wykonywanego u dorosłych kotek, narządy są jednak dużo mniejsze, a ich widoczność bywa trochę gorsza.
Pacjenta znajdującego się w znieczuleniu ogólnym układa się w pozycji leżącej na grzbiecie. Skórę powłok brzusznych należy ogolić i przygotować do jałowego zabiegu chirurgicznego, po czym wykonać nacięcie w linii pośrodkowej, w połowie odległości pomiędzy pępkiem a przednią krawędzią spojenia łonowego. Wystarczy, gdy cięcie ma 1-2 cm długości. Przecina się podskórną tkankę tłuszczową (jeśli jest, ponieważ u większości zwierząt jest znikoma), eksponując linię białą.
Wykonuje się nacięcie w linii białej. U pacjentów pediatrycznych struktura ta jest wąska, przez co czasami trudno jest przeprowadzić całe nacięcie dokładnie w linii białej. Wykonanie nacięcia nieco przypośrodkowo nie wiąże się jednak z żadnymi negatywnymi konsekwencjami. Nacięcie powłok brzusznych tak dalece doogonowo pozwala na bezpośrednie uwidocznienie pęcherza moczowego. Po uniesieniu pęcherza moczowego można z łatwością zaobserwować trzon i rogi macicy. Jeśli pęcherz moczowy jest niewidoczny, można wydobyć jeden z rogów macicy, wspomagając się hakiem do owariohisterektomii.
Jeden z rogów macicy wyciąga się przez nacięcie. Trzon macicy pociąga się doogonowo na tyle, aby uwidocznić więzadło właściwe i jajnik. Na więzadle właściwym jajnika zaciska się kleszczyki naczyniowe, a następnie pociąga się je delikatnie ku górze, aby odsłonić więzadło podwieszające jajnika. Więzadło podwieszające jajnika należy przeciąć nożyczkami lub skalpelem, a następnie wykonać otwór w więzadle szerokim macicy, bezpośrednio doogonowo w stosunku do przebiegu naczyń krwionośnych obsługujących jajnik. Naczynia jajnika można podwiązać i przeciąć, stosując technikę węzła na kleszczykach naczyniowych, identycznie jak przy orchiektomii pediatrycznej u kotów.23
Pociągając delikatnie za pierwszy z rogów macicy, można uwidocznić jej trzon oraz drugi z rogów. Należy uwidocznić drugi jajnik, podwiązać i przeciąć naczynia szypuły jajnika w identyczny sposób jak przy usuwaniu pierwszego.
Więzadła szerokie macicy nacina się do wysokości naczyń obsługujących macicę po obydwu stronach, aby uzyskać dostęp do trzonu macicy. Nie trzeba usuwać całego trzonu macicy, do samej szyjki. U pacjentów pediatrycznych do uzyskania hemostazy wystarczy założyć jedną przewiązkę wokół trzonu macicy, zakończoną węzłem Millera, bez wcześniejszego ściśnięcia macicy kleszczykami. Rodzaj i rozmiar nici wybiera chirurg w oparciu o indywidualne preferencje; autorzy preferują stosowanie monofilamentowej syntetycznej nici wchłanialnej w rozmiarze 3–0.
Węzeł Millera zakłada się poprzez przeprowadzenie nici dwukrotnie wokół trzonu macicy, tworząc w ten sposób pętlę. Następnie przez tę pętlę przeprowadza się igłotrzymacz i wykonuje pierwsze piętro typowego węzła płaskiego. Należy wówczas przytrzymać węzeł, po czym zacisnąć w równym stopniu obie pętle szwu, poprzez unoszenie ich podczas dociskania węzła, dzięki czemu tkanki znajdujące się wewnątrz pętli są dostatecznie ściśnięte. Węzeł Millera kończy się założeniem kilku pięter zwykłego węzła płaskiego, co zabezpiecza przed jego poluzowaniem. W następnej kolejności przecina się trzon macicy obwodowo od miejsca założenia przewiązki.
Ranę powłok brzusznych zamyka się poprzez założenie zwykłego szwu ciągłego na otrzewną i mięśnie ściany jamy brzusznej, a następnie zwykłych szwów przerywanych w tkance podskórnej, prowadzących do zamknięcia rany.10
Pediatryczna owariohisterektomia u psów
Pediatryczną owariohisterektomię u psów przeprowadza się w sposób zbliżony do metody przedstawionej dla kotów, z niewielkimi zmianami. Narządy szczeniąt są mniejsze niż u dorosłych psów. Łatwiej jest wydobyć jajniki z jamy brzusznej, ale trudniej jest wydobyć trzon macicy. Z tego powodu cięcie powłok brzusznych wykonuje się u pacjentów pediatrycznych nieco bardziej doogonowo, niż ma to miejsce u dorosłych psów.
Zabieg wykonuje się po ułożeniu pacjenta wprowadzonego w znieczulenie ogólne w pozycji leżącej na grzbiecie, ogoleniu skóry i przygotowaniu jałowego pola chirurgicznego. Wykonuje się nacięcie powłok brzusznych w linii pośrodkowej, zaczynając nieco przednio w stosunku do punktu położonego w połowie odległości pomiędzy pępkiem a przednią krawędzią spojenia łonowego. Po odpreparowaniu tkanki tłuszczowej uwidocznia się linia biała, w której należy wykonać punktowe nacięcie skalpelem. Następnie przedłuża się nacięcie powłok brzusznych przy użyciu nożyczek, co pozwala na uwidocznienie narządów trzewnych. Pęcherz moczowy często jest widoczny. Należy wówczas unieść go, aby zlokalizować trzon i rogi macicy. Jeśli pęcherz moczowy jest niewidoczny, należy wydobyć róg macicy z jamy brzusznej za pomocą haka do owariohisterektomii.
Przez nacięcie w powłokach brzusznych należy wydobyć jeden z rogów macicy. Pociąga się za trzon macicy na tyle, aby uwidocznić więzadło właściwe jajnika i jajnik. Na więzadło właściwe jajnika zakłada się kleszczyki naczyniowe, a następnie pociąga się nieznacznie ku górze, aby uwidocznić więzadło podwieszające jajnika. Więzadło to należy przeciąć skalpelem lub nożyczkami, a następnie wykonać otwór w więzadle szerokim, bezpośrednio doogonowo w stosunku do przebiegu naczyń krwionośnych obsługujących jajnik. Przecina się szypułę jajnika z zastosowaniem standardowej techniki trzech kleszczyków, po wcześniejszym założeniu przewiązki na naczynia krwionośne. Rodzaj i wielkość nici dobiera chirurg, zależnie od indywidualnych preferencji; autorzy preferują stosowanie monofilamentowej nici wchłanialnej o rozmiarze 2–0. Zasadniczo przy wykonywaniu pediatrycznej owariohisterektomii wystarczy założyć po jednej przewiązce na każdą z szypuł jajników.
Pociągając delikatnie za pierwszy uwolniony róg macicy, można uwidocznić jej trzon wraz z drugim rogiem. W identyczny sposób należy uwidocznić, podwiązać i przeciąć naczynia szypuły drugiego jajnika.
Więzadła szerokie należy naciąć po każdej ze stron macicy do wysokości naczyń macicznych, dzięki czemu uzyskuje się dostęp do trzonu macicy. U pacjentów pediatrycznych wystarczy założyć jeden szew z węzłem Millera na trzon macicy, bez wcześniejszego miażdżenia go kleszczykami naczyniowymi, aby uzyskać wystarczające zahamowanie krwawienia. Trzon macicy przecina się dystalnie od założonej przewiązki.
Ranę zamyka się zwykłym szwem ciągłym założonym na otrzewną i mięśnie powłok brzusznych, a następnie przerywanym lub ciągłym szwem podskórnym, co umożliwia całkowite zbliżenie brzegów rany.10
Opieka pooperacyjna
Szczenięta i kocięta szybko dochodzą do pełnej sprawności po zabiegu sterylizacji, należy jednak mimo wszystko pamiętać o ograniczeniu aktywności pacjenta przez trzy do pięciu dni po zabiegu. Trzeba poinstruować właścicieli, aby utrzymywali okolicę rany chirurgicznej suchą i czystą i zgłosili się do lecznicy weterynaryjnej, jeśli zaobserwują krwawienie, obrzęk lub rozejście się brzegów rany.
Podsumowanie
Wielu lekarzy weterynarii zaczęło wykonywać zabiegi sterylizacji i kastracji psów i kotów w młodszym wieku, po stwierdzeniu, że zabieg ten wymaga wówczas krótszego znieczulenia ogólnego, trwa krócej i wiąże się z mniejszymi powikłaniami. Klasyczne podejście do tematu sterylizacji i kastracji polegało na wykonywaniu serii szczepień ochronnych i wizyt profilaktycznych w okresie od 6. do 16. tygodnia życia pacjenta, po czym zalecano zgłosić się za kilka miesięcy w celu przeprowadzenia sterylizacji. Taka przerwa w opiece nad pacjentem często prowadziła do wykonywania zabiegu po osiągnięciu przez wiele zwierząt dojrzałości płciowej lub urodzeniu niechcianego miotu. Przeprowadzając zabieg sterylizacji lub kastracji w wieku 4-5 miesięcy, około 2-3 tygodni od ostatniego szczepienia w serii, lekarze weterynarii dają pacjentom czas niezbędny do wykształcenia silnej bariery immunologicznej po szczepieniach, a jednocześnie mają pewność, że ich pacjenci zostaną poddani temu zabiegowi przed osiągnięciem dojrzałości płciowej. Większość właścicieli zwierząt wykształca nawyk umawiania się na wizyty kontrolne ze swoim podopiecznym właśnie podczas pierwszych wizyt profilaktycznych. Przy przedstawionym podejściu nie występuje przerwa w ciągłości opieki weterynaryjnej pomiędzy serią szczepień ochronnych a zabiegiem sterylizacji, co zwiększa szanse na dobrą współpracę z właścicielami zwierząt.23
