12/06/2017
Autumn Davidson, Tomas Baker
Badanie pozwala rozpoznać wady wrodzone oraz inne zaburzenia.
W klinikach weterynaryjnych często pojawiają się pacjenci pediatryczni z objawami ze strony jamy brzusznej związanymi z wadami wrodzonymi, nieprawidłową dietą, zarobaczeniem lub chorobami zakaźnymi. USG jamy brzusznej dostarcza istotnych klinicznie informacji na temat jamy otrzewnej, dużych naczyń krwionośnych, narządów oraz węzłów chłonnych tej okolicy. Co więcej, badanie to jest nieinwazyjne i zwykle nie wymaga uspokojenia ani znieczulenia pacjenta. Z tego względu znacznie ułatwia diagnostykę różnicową wad wrodzonych i innych zaburzeń.
Wykonanie USG jamy brzusznej u pacjentów pediatrycznych jest utrudnione ze względu na niewielkie rozmiary narządów nowo narodzonego zwierzęcia, postępy w tej dziedzinie są jednak obiecujące. Badanie usprawnia rozpoznawanie wrodzonych zaburzeń układu moczowo-płciowego, gdyż za jego pomocą łatwo zlokalizować przemieszczone, rozszerzone moczowody oraz zmiany w budowie nerek. Badaniem USG często również rozpoznaje się wnętrostwo. Stwierdzenie kamicy pęcherza moczowego w badaniu ultrasonograficznym może świadczyć o wrodzonej nieprawidłowości wątrobowych naczyń krwionośnych.
Do najczęstszych dziedzicznych zaburzeń u kotów i psów należą: brak nerki, dysplazja nerek, wielotorbielowatość nerek, amyloidoza nerek, zaburzenia błony podstawnej i zaburzenia czynności kanalików nerkowych (zespół Fankoniego).
Wrodzony brak nerki (agenezja nerki) może być rozpoznany za pomocą USG. Przeciwległa nerka ma zazwyczaj prawidłową strukturę, jest jednak powiększona na skutek przerostu. Nerki pacjenta pediatrycznego zaczynają pracować z tą samą intensywnością co nerki osobnika dorosłego w 4.-6. miesiącu życia. Do tego czasu kompensacyjny przerost nerek może być niewidoczny.
Dopóki niedostępne są wiarygodne markery genetyczne poszczególnych rodzajów dysplazji nerek swoistych dla rasy, USG stanowi najlepszą metodę rozpoznawania tego prawdopodobnie dziedzicznego zaburzenia u młodych psów i kotów. Wczesna diagnostyka ultrasonograficzna jest łatwiejsza u zwierząt platycefalicznych, u których zmiany morfologiczne są wyraźniej widoczne (np. u kotów perskich, cairn terierów oraz owczarków niemieckich).
Zaburzenie to polega na przemieszczeniu ujścia moczowodu, które zwykle umiejscawia się w cewce moczowej, przedsionku pochwy lub pochwie. Moczowód przemieszczony jest często rozszerzony, może również dojść do rozszerzenia miedniczek nerkowych. Rozszerzenie moczowodu poprawia czułość badania USG, rozpoznanie może być jednak trudne. Wizualizacja nienaczyniowej struktury wypełnionej płynem, o hiperechogenicznej ścianie, odchodzącej od grzbietowej części pęcherza moczowego, lub widoczne złączenie tej struktury z bliższą częścią cewki moczowej sugerują zaburzenie.
Moczowody uchodzące do pęcherza moczowego, widoczne w badaniu USG, sugerują brak zaburzeń budowy. W niektórych przypadkach jednak moczowody przechodzą przez światło pęcherza moczowego i uchodzą w nieprawidłowym miejscu. Rozszerzony moczowód zwykle jest widoczny w okolicy pęcherza moczowego. Zdarza się, że kość łonowa przesłania szyjkę pęcherza moczowego oraz bliższą część cewki moczowej, co może utrudnić uwidocznienie ujścia moczowodu.
Przemieszczenie moczowodów może doprowadzić do wodonercza ze względu na utrudniony przepływ moczu przy nieprawidłowym ujściu. Zaburzenie to jest często związane z zakażeniami dróg moczowych z powodu nieprawidłowego działania zwieracza cewki moczowej. Nieleczone zakażenia mogą doprowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek i zapalenia moczowodów. Zakażenie i związane z nim zmiany zapalne w drogach moczowych doprowadzają do nasilenia zmian obrazu ultrasonograficznego nerek, pęcherza moczowego, moczowodów i cewki moczowej (patrz dalej).
Najbardziej czułą metodą rozpoznawania przemieszczenia moczowodów jest tomografia komputerowa z kontrastem. Podobnie jak badanie RTG z podwójnym kontrastem, wymaga jednak znieczulenia. Z tego powodu USG jest badaniem z wyboru przy klinicznym podejrzeniu przemieszczenia. Uważa się, że zaburzenie to jest dziedziczne i częściej występuje u samic.
Torbiel ujścia moczowodu jest rzadką wadą wrodzoną, polegającą na rozszerzeniu części moczowodu znajdującej się przy pęcherzu moczowym. W badaniu USG widoczna jest jako torbielowata struktura w świetle lub ścianie pęcherza moczowego. Zaburzenie występuje najczęściej jednocześnie z przemieszczeniem moczowodów. Torbiel ujścia moczowodu można rozpoznać w badaniu USG pęcherza moczowego w płaszczyźnie poprzecznej – obserwuje się wtedy silne ruchy perystaltyczne moczowodu przyległego do pęcherza.
Moczownik umożliwia przepływ moczu z pęcherza moczowego płodu do omoczni. W prawidłowych warunkach przewód ten zanika w trakcie porodu. Przetrwały moczownik u noworodka objawia się wyciekaniem moczu z pępka. Moczownik wypełniony płynem może być zidentyfikowany za pomocą USG, gdyż odchodzi doczaszkowo z doczaszkowo-dobrzusznej części ściany pęcherza moczowego. Jeżeli u noworodka moczownik jest niecałkowicie drożny, może dojść do powstania uchyłka pęcherzowego moczownika. Widoczny jest on jako wgłębienie w szczycie pęcherza moczowego. Uchyłek predysponuje pęcherz moczowy do nawracających zakażeń ze względu na nieprawidłowy przepływ moczu. Wskazana jest interwencja chirurgiczna.
W przypadku niepewności, czy pacjent pediatryczny jest wykastrowany, czy może cierpi na wnętrostwo obustronne, przydatne jest USG. Badanie pomaga również chirurgowi w wyborze odpowiedniego miejsca cięcia w przypadku wnętrostwa (np. w linii pachwin lub przez powłoki brzuszne). Niezstąpione jądro można zaobserwować w badaniu USG pomiędzy nerką danej strony i moszną.
