Pomiędzy doogonowym biegunem nerki a kanałem pachwinowym można dostrzec owalną, homogenną strukturę z lekko hiperechogenicznym brzegiem, odpowiadającym blaszce ściennej i trzewnej. Najądrze jest zazwyczaj znacznie mniej echogeniczne niż miąższ jąder w mosznie. Jądro niezstąpione ma zachowaną strukturę anatomiczną i prawidłową echogeniczność, mimo mniejszego rozmiaru w porównaniu z jądrami w mosznie.
USG jest również badaniem z wyboru wykorzystywanym do rozpoznawania wnętrostwa u dorosłych psów i kotów. Umożliwia rozpoznanie guzów jąder, które są częste u tych pacjentów i nie dają się wykryć w badaniu palpacyjnym.
Zaburzenia rozwoju układu pokarmowego
Wrodzona przepuklina przeponowa otrzewnowo-osierdziowa może pojawić się zarówno u psa, jak i kota. USG jest w tym przypadku dodatkowym narzędziem diagnostycznym. Tak jak przy innych przepuklinach przeponowych, dokładna ocena ciągłości echogenicznej przepony pozwala zróżnicować prawdziwą przepuklinę od artefaktów powstałych na skutek efektu odbicia lustrzanego.
Zawartość osierdzia można zbadać z dojścia podżebrowego (przez wątrobę) lub międzyżebrowego (wykorzystując serce jako akustyczne okno). W osierdziu nie powinny znajdować się: tłuszcz związany z więzadłem sierpowatym, wątroba, pęcherzyk żółciowy i(lub) jelita. USG umożliwia też rozpoznanie wrodzonej przepukliny przeponowej poprzez stwierdzenie obecności jelit w przestrzeni podskórnej badanej pachwiny. Również tłuszcz krezkowy może być uwięźnięty w przepuklinie.
Ultrasonograficzne potwierdzenie wrodzonej przepukliny rozworu przełykowego może być bardziej kłopotliwe ze względu na trudności w obrazowaniu żołądka wypełnionego gazem. Poza tym zaburzenie zanika i nawraca. Ścianę żołądka z charakterystycznymi fałdami błony śluzowej można uwidocznić, kierując sondę przez przeponę w kierunku jamy klatki piersiowej. W przypadkach przepukliny rozworu przełykowego bardziej przydatna jest fluoroskopia.
Zarówno u ludzi, jak i u kotów oraz psów zdarzają się wady rozwojowe, w których część przewodu pokarmowego wydostaje się poza ściany jamy brzusznej. Zaliczamy do nich przepuklinę pierścienia pępkowego oraz wytrzewienie (pojawia się bocznie od pierścienia pępkowego). W przypadku pacjentów pediatrycznych trafiających do lecznicy kilka godzin po porodzie rokowanie jest zwykle złe. Jeżeli jednak interwencja chirurgiczna nastąpi zaraz po porodzie, przeżywalność sięga 30-70%.
Postępowanie diagnostyczne przeprowadza się przed porodem za pomocą USG jamy brzusznej. Ocenia się położenie fałdów ściany żołądka lub zawartości jelit. Wczesna interwencja chirurgiczna, poprzedzająca zakażenie narządów w przepuklinie, może poprawić rokowanie u pacjentów weterynaryjnych.
Zaburzenia jelitowe
U pacjentów pediatrycznych może pojawić się zwężenie odźwiernika jako następstwo przerostowego zapalenia błony śluzowej żołądka. Najczęściej dochodzi do ogniskowego obwodowego zgrubienia odźwiernika, dotyczącego głównie błony mięśniowej. Za pomocą USG może być również rozpoznane podwojenie lub brak jelit. Podwojenie zdarza się rzadko i może dotyczyć jakiegokolwiek odcinka jelit, a jego objawy są nieswoiste. W badaniu USG może być widoczna przyjelitowa struktura wypełniona płynem o różnorodnej zawartości i ruchach perystaltycznych. Brakowi jelit w okresie noworodkowym towarzyszą ciężkie objawy kliniczne. W badaniu USG zwykle obserwuje się znaczne rozszerzenie przewodu pokarmowego wypełnione gazem i płynem, położone dogłowowo od zmiany.
Kilka ras psów wykazuje predylekcję genetyczną do chorób jelita cienkiego. W prawidłowych warunkach jelito cienkie jest widoczne na sonogramie w postaci czterech wyraźnych warstw. Światło jelita jest hiperechogeniczne, ponieważ gaz i treść pokarmowa są skompresowane. Pierwszą warstwę ściany jelita od strony światła tworzy błona śluzowa, która jest hipoechogeniczna i w prawidłowych warunkach najgrubsza.
Pod nią znajduje się błona podśluzowa. Jest hiperechogeniczna w porównaniu z błoną śluzową i mierzy około 1/3 jej grubości. Dalej znajduje się błona mięśniowa, widoczna jako cienka, hipoechogeniczna czarna linia. U psów rasy basenji zdarza się immunoproliferacyjne zapalenie jelit, które objawia się rozszerzeniem naczyń chłonnych, nawracającą biegunką, utratą masy ciała, hipoalbuminemią, hiperglobulinemią oraz nacieczeniami limfoplazmatycznymi w błonie śluzowej przewodu pokarmowego. Właściwą metodą rozpoznawania tej choroby jest badanie histopatologiczne, ale za pomocą ultrasonografii można zidentyfikować zaburzenie prawidłowych warstw jelita. U shar pei obserwuje się limfoplazmocytarne lub eozynofilowe zapalenie jelit, objawiające się słabymi przyrostami masy ciała, spadkiem masy ciała, nawracającą biegunką. Objawy pojawiają się pomiędzy 2. a 6. miesiącem życia. Zapalenie jelit z naciekami komórek w badaniu USG można rozpoznać na podstawie zmian w prawidłowym ułożeniu warstw ściany jelita.
Zespolenie wrotno-oboczne
Zespolenie wrotno-oboczne jest wrodzoną wadą połączenia między żyłą wrotną a żyłami układowymi i ma podłoże dziedziczne lub pojawia się przypadkowo. Rozróżnia się zespolenie wrotno-oboczne wewnątrz- i zewnątrzwątrobowe. Rasy, u których obserwuje się predyspozycje do zewnątrzwątrobowego zespolenia wrotno-obocznego, to yorkshire teriery, maltańczyki, pudle, sznaucery miniaturowe, jamniki, lhasa apso, pekińczyki, mopsy i shih tzu. Wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-oboczne zdarza się częściej u psów ras dużych, takich jak golden retrievery, owczarki niemiecki, wilczarze irlandzkie, setery irlandzkie i samojedy. Zaburzenie to rzadko występuje u kotów.
USG jest szybką i nieinwazyjną metodą badania pacjentów podejrzanych o wrodzone zespolenie wrotno-oboczne. Scyntygrafia i portografia są uważane za najbardziej wiarygodne, nieinwazyjne metody rozpoznawania zespolenia wrotno-obocznego, dostępność tych badań jest jednak ograniczona do specjalistycznych i uniwersyteckich klinik. Poza tym przez 12 godzin po badaniu pacjent musi pozostawać w odosobnieniu ze względu na radioaktywność podawanego izotopu. Portografia tętnic krezkowych, mimo że bardziej inwazyjna i wymagająca znieczulenia ogólnego, jest bardzo wiarygodną metodą rozpoznawania i lokalizowania zespolenia wrotno-obocznego.
USG jamy brzusznej stanowi bardzo przydatne narzędzie diagnostyczne, wykorzystywane rutynowo w przypadku podejrzenia zespolenia wrotno-obocznego. Jest nieinwazyjne i nie wymaga znieczulenia, dokładność diagnostyczna zależy jednak w dużej mierze od lekarza wykonującego badanie. Zespolenie wrotno-oboczne jest rozpoznawane za pomocą USG w 60-80% przypadków. U pacjentów z wrodzonym zespoleniem wrotno-obocznym wątroba może być mała i trudna do zobrazowania. Obrazowanie wątroby przez standardowe dojście brzuszne można w niektórych przypadkach rozszerzyć o lewe brzuszne i prawe grzbietowe dojście międzyżebrowe. Obecność wodobrzusza może ułatwić badanie, tak jak wprowadzenie płynu do żołądka oraz umiejscowienie pacjenta w pozycji, która umożliwia odsunięcie gazu od głowicy sondy i przesunięcie narządów jamy brzusznej doogonowo. Z tego samego powodu zaobserwowanie zaburzeń układu wrotno-czczego w USG ułatwia mechaniczna wentylacja ciśnieniem dodatnim pod narkozą.
Badanie ultrasonograficzne może posłużyć do pooperacyjnej oceny przepływu przez żyłę wrotną po chirurgicznym założeniu opaski na naczynie albo embolizacji. Zespolenia zewnątrzwątrobowe zwykle powstają z żyły wrotnej, żyły śledzionowej lub żyły żołądkowej lewej u psów oraz żyły żołądkowej lewej u kotów. Identyfikacja zespolonych żył uchodzących do żyły głównej dolnej jest trudna, ale potwierdza rozpoznanie. Wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-oboczne może być trudniejsze do rozpoznania ze względu na wielkość pacjenta i jego wątroby oraz obecność gazu w jelitach. Wygolenie sierści w prawej okolicy międzyżebrowej umożliwia uwidocznienie naczyń w płaszczyźnie poprzecznej (aorty, żyły głównej oraz żyły wrotnej). Pozwala również na wizualizację zespoleń żylnych. Może dojść do zespolenia lewego lub prawego przewodu danej żyły.
DVM Newsmagazine • September 2011, p. 66
Autumn Davidson, DVM, MS, Dipl. ACVIM
Tomas Baker, MS
