Toksykologia
Czym grozi spożycie fenylefryny przez psa?
Colette Wegenast
Fenylefryna jest aminą sympatomimetyczną stosowaną doustnie u ludzi, głównie jako lek obkurczający naczynia krwionośne. Wchodzi w skład kilku preparatów dostępnych w wolnej sprzedaży, wykorzystywanych w leczeniu przeziębień. Praktykujący lekarze weterynarii powinni zdawać sobie sprawę z zagrożenia zatruciem fenylefryną u psów, które rośnie wraz z ograniczaniem sprzedaży innego leku obkurczającego naczynia dostępnego bez recepty (w USA – przyp. red.) – pseudoefedryny, używanej do nielegalnej produkcji metamfetaminy.
Ryzyko zatrucia u psów
Jako środek zwężający naczynia krwionośne fenylefryna wchodzi w skład leków złożonych, stosowanych donosowo (od 0,25% do 1%) i doustnie (od 5 do 10 mg w tabletce). W preparatach doustnych jest zazwyczaj łączona z lekami przeciwhistaminowymi, przeciwbólowymi, wykrztuśnymi lub przeciwkaszlowymi. Przy przedawkowaniu często większe znaczenie od fenylefryny mają inne składniki tych leków, takie jak acetaminofen (paracetamol) lub ibuprofen.
Preparaty zawierające fenylefrynę, podawane pozajelitowo, stosowane są u zwierząt i ludzi w leczeniu niedociśnienia. Fenylefryna dodawana jest również do środków wykorzystywanych w znieczuleniu nadoponowym lub miejscowym.
Fenylefryna zawarta w lekach okulistycznych wywołuje rozszerzenie źrenic i obkurczenie naczyń krwionośnych. Leki te są stosowane przy badaniu dna oka, zabiegach chirurgicznych na gałce ocznej oraz w różnicowaniu przekrwienia splotu spojówkowego od przekrwienia głębokiego splotu nadtwardówkowego. Leki okulistyczne zawierające fenylefrynę są również używane w rozpoznawaniu i leczeniu jaskry, w leczeniu zrostów tęczówki z rogówką i zapobieganiu im oraz przy rozpoznawaniu i klasyfikacji zespołu Hornera.1,2
Kremy, maści i czopki przeciwko hemoroidom także mają w swoim składzie fenylefrynę.
Toksykokinetyka
Fenylefryna oddziałuje bezpośrednio na receptory adrenergiczne typu alfa1. Ich pobudzenie prowadzi do skurczu naczyń krwionośnych oraz zwiększenia skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi. Po zastosowaniu wysokich dawek leku może dojść do stymulacji sercowych receptorów beta-adrenergicznych,3 co może prowadzić do pobudzenia pracy serca.
Po spożyciu fenylefryna jest w znacznym stopniu metabolizowana w przewodzie pokarmowym i wątrobie.1,4 To nasilenie metabolizmu wyjaśnia niską biodostępność fenylefryny po podaniu doustnym (u ludzi 38%).1 U ludzi lek wydalany jest przede wszystkim ...
