Sympozjum – akromegalia u kotów
Akromegalia u kotów – zasady rozpoznawania
Justin Wakayama, David S. Bruyette
To prawdopodobnie zbyt rzadko rozpoznawane zaburzenie układu dokrewnego, spowodowane nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu, może występować u naszych kocich pacjentów, zwłaszcza u starszych kocurów z niewyrównaną cukrzycą. Poniżej podano, jakie badania diagnostyczne mogą być przydatne w rozpoznawaniu akromegalii.
Akromegalia u kotów jest związana z nadmiernym wydzielaniem przez przysadkę hormonu wzrostu, co – na skutek jego oddziaływania na wiele narządów i układów – prowadzi do wystąpienia całej gamy objawów klinicznych. Skutki działania hormonu wzrostu wynikają z jego wpływu na przemiany kataboliczne oraz z pobudzania anabolizmu. Działanie kataboliczne polega na działaniu antagonistycznym w stosunku do insuliny i pobudzaniu lipolizy, czego efektem końcowym jest zwiększanie stężenia glukozy we krwi. Natomiast powolne działanie anaboliczne lub też hipertroficzne hormonu wzrostu jest realizowane za pośrednictwem insulinopodobnych czynników wzrostu.
Hormon wzrostu pobudza wytwarzanie tych czynników w kilku tkankach. Uważa się, że produkowany w wątrobie insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (insulin-like growth factor-1, IGF-1) odgrywa kluczową rolę w umożliwianiu anabolicznego działania hormonu wzrostu, które przejawia się charakterystycznymi zmianami w wyglądzie ludzi, psów i kotów z akromegalią.
Podobnie jak u ludzi, akromegalia u kotów jest wynikiem rozwoju czynnego gruczolaka przysadki wydzielającego nadmierne ilości hormonu wzrostu oraz braku hamowania tego wydzielania na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego, jak to się dzieje u zdrowych osobników.1
Anatomia i fizjologia
Hormon wzrostu (zwany też somatotropiną – przyp. red.) wytwarzany jest w przednim płacie przysadki mózgowej przez kwasochłonne komórki zwane komórkami somatotropowymi. Regulacja wydzielania hormonu wzrostu jest procesem złożonym i odpowiada za nią wiele czynników, zarówno środowiskowych, jak i wewnątrzpochodnych. Największymi regulatorami wytwarzania i wydzielania somatotropiny są produkowane w podwzgórzu: hormon uwalniający hormon wzrostu (growth hormone-releasing hormone – GHRH) (zwany somatoliberyną – przyp. red.) oraz somatostatyna. Wydzielanie hormonu wzrostu pobudzane jest przez GHRH, natomiast jego uwalnianie hamują: somatostatyna, samoograniczające ujemne sprzężenie zwrotne oraz IGF-1.1
Zapracowany? Oto streszczenie artykułu
Akromegalia u kotów, chociaż nie występuje często, jest uważana za chorobę zbyt rzadko rozpoznawaną. Należy podejrzewać koty – szczególnie kastrowane kocury w średnim wieku i starsze – u których obserwuje się problemy z regulacją glikemii i niespodziewane przyrosty masy ciała. Łatwo dostępnym testem diagnostycznym, najczęściej stosowanym u kotów z podejrzeniem akromegalii, jest oznaczenie w surowicy stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu 1. Nie przesądza ono jednak o rozpoznaniu choroby. Powinno być połączone z wykonaniem badania obrazowego – tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Do ustalenia rozpoznania ostatecznego konieczne jest przeprowadzenie badania histopatologicznego.
