BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Rozród
Cykl rujowy u suki i monitorowanie owulacji
Philippe Bogaerts
W praktyce klinicznej wykorzystywane są różne metody wykrywania owulacji u suk. Są one dostępne dla wszystkich lekarzy weterynarii i szeroko stosowane w praktyce. Niezastąpionym narzędziem z wyboru do obserwacji przebiegu rui u psów są rozmazy z pochwy, o ile są właściwie interpretowane. W ostatnich latach opracowano i upowszechniono również swoiste testy hormonalne, które umożliwiły dalsze udoskonalenie diagnostyki. Obecnie, dzięki ultrasonografii wysokiej rozdzielczości i wizualizacji jajników w czasie rzeczywistym, obserwacja przebiegu owulacji osiągnęła bardzo wysoki stopień precyzji.
Monitorowanie przebiegu rui u suk stało się jednym z elementów „dobrej praktyki hodowlanej”. Ustalenie okna owulacji i tym samym okresu największej płodności umożliwia zmniejszenie liczby kryć lub inseminacji niezbędnych do uzyskania ciąży. Jest to istotna korzyść z punktu widzenia hodowcy.
Krótkie przypomnienie przebiegu cyklu rujowego u suki
Fazy cyklu
W porównaniu z innymi gatunkami zwierząt cykl rujowy u suk jest bardzo długi, a jego czas charakteryzuje się dużą zmiennością osobniczą. Dzieli się on na cztery okresy: anestrus, proestrus, estrus i metestrus.
- Anestrus odpowiada fazie spoczynku jajników, podczas której stężenia hormonów pozostają na poziomie podstawowym. Jego długość wynosi od czterech do dziewięciu miesięcy. Istnieją pewne charakterystyczne cechy rasowe. Rottweilery i owczarki niemieckie mają krótkie okresy międzyestralne (cztery miesiące), podczas gdy u takich ras jak mastiff odstęp pomiędzy kolejnymi cyklami estralnymi sięga dziewięciu miesięcy.
- Proestrus charakteryzuje się początkowo widocznymi zewnętrznie oznakami rui – obrzękiem sromu, krwistym wypływem, najpierw skąpym, później bardziej obfitym, oraz atrakcyjnością dla samców, ale bez ich akceptacji. Proestrus trwa od trzech do 27 dni, średnio dziewięć dni. Odzwierciedla on okres działania estrogenów na narządy docelowe.
- Estrus jest zwykle okresem, w którym suka akceptuje krycie. Nazywa się to „odruchem tolerancji” (ang. standing heat). Jest to okres owulacji i właściwy okres płodny. Trwa przeciętnie poniżej dziewięciu dni.
- Początek metestrus wyznacza zanik odruchu tolerancji. Metestrus odpowiada fazie lutealnej cyklu. Trwa od 65 do 70 dni i jest to okres aktywności ciałek żółtych na jajnikach, które wytwarzają progesteron (niezależnie od tego, czy suka jest w ciąży).
Niemniej jednak objawy wykazywane przez sukę w poszczególnych fazach cyklu są zbyt przypadkowe, aby umożliwić ich bezbłędną identyfikację.