Artykuł wiodący
„Żółty kot” – rozpoznawanie i metody leczenia
Craig B. Webb
„Żółty kot” nie kryje żadnej wielkiej tajemnicy. Żółtaczka – bo to ona odpowiada za zażółcenie skóry – wskazuje na hiperbilirubinemię i 5-10-krotne podwyższenie stężenia bilirubiny w surowicy. Niemniej jednak właśnie w tym miejscu kończy się pewność, a zaczyna wyzwanie diagnostyczne. Obraz kliniczny kota z żółtaczką nie jest ani czułym, ani swoistym markerem choroby, niezależnie od tego, na ile wyraźne i imponujące jest zażółcenie skóry i błon śluzowych zwierzęcia (ryc. 1). 1
Celem tego artykułu jest krótki opis rozpoznania różnicowego dla hiperbilirubinemii u kotów oraz przedstawienie strategii diagnostycznych i terapeutycznych, które pomogą lekarzom weterynarii skutecznie rozwiązać ten problem.
Hiperbilirubinemia stwierdzana jest w przypadku gdy stężenie bilirubiny w surowicy osiągnie wartość 2-3 mg/dl (35-50 µmol/l).
Hiperbilirubinemia – klasyfikacja w zależności od lokalizacji zaburzenia
Choroby, które uwzględnia się w rozpoznaniu różnicowym hiperbilirubinemii, powinno się klasyfikować w odniesieniu do ich umiejscowienia jako zaburzenia przedwątrobowe, wątrobowe i pozawątrobowe. Pomimo że u kotów można często wykryć choroby współistniejące, rozpoczęcie od tego kroku pozwoli na sprawne i skuteczne postępowanie diagnostyczne u kota z żółtaczką.
Zaburzenia przedwątrobowe
Hemoglobina uwolniona na skutek hemolizy jest metabolizowana w wątrobie do biliwerdyny, a w dalszej kolejności do bilirubiny. Komórki wątrobowe zdrowego kota mają duże możliwości pobierania, sprzęgania i wydzielania bilirubiny.
Najczęstszą przyczyną żółtaczki przedwątrobowej jest połączenie zwiększonego stężenia bilirubiny pochodzącej z hemolizy oraz pewnego stopnia wewnątrzwątrobowego zastoju żółci wynikającego z niedotlenienia.2 U psów najpowszechniej występującym powodem hiperbilirubinemii przedwątrobowej jest immunozależna niedokrwistość hemolityczna (IMHA – immune-mediated hemolytic anemia), u kotów jednak rzadko obserwuje się tę chorobę. Lista zaburzeń przedwątrobowych występujących u kotów i przyczyniających się do rozwoju hiperbilirubinemii jest długa (tab. 1).
Zaburzenia wątrobowe
Znaczące upośledzenie czynności lub utrata czynnych komórek wątroby wpływa na metabolizm bilirubiny i często prowadzi do wewnątrzwątrobowego zastoju żółci (tab. 1). We krwi występuje bilirubina niesprzężona, pochodząca z uszkodzonych hepatocytów, większą część puli bilirubiny w krążeniu stanowi jednak bilirubina sprzężona, która zakończyła pewien etap przemian metabolicznych, zanim napotkała przeszkody w odpływie z naczyń wątrobowych.2
