Zanim poddasz się fali rezygnacji zalewającej cię po obejrzeniu szkiełka z preparatem cytologicznym, zapoznaj się z najnowszymi doniesieniami z zakresu rozpoznawania i leczenia tego częstego nowotworu.

Twój pacjent przyszedł z paskudną czerwoną naroślą na części twarzowej. Trącasz to coś igłą i wyraźnie widzisz, że nieźle się rozzłościło.

Jeszcze nie obejrzałeś preparatu, ale już domyślasz się, że twoim oczom ukaże się stadko poirytowanych, zdegranulowanych komórek tucznych w otoczeniu purpurowych ziarnistości. Co teraz? Określić stadium zaawansowania nowotworu? Nic nie określać, tylko odesłać prosto do chirurga? A może skierować do specjalisty?

Przemyśl to na spokojnie

Guzy z komórek tucznych (mastocytomy) należą do najczęstszych nowotworów skóry u psów – stanowią 16-21% wszystkich rozpoznawanych zmian tego typu.¹ Za czynniki ryzyka uznaje się wiek (częściej u psów starszych) oraz rasę (predysponowane są boksery, boston terriery, labradory, beagle i sznaucery). Przyczyny powstawania guza w dużej mierze pozostają nieznane.

Najczęstszą lokalizacją mastocytomy jest skóra i tkanka podskórna. Blisko 60% tych guzów umiejscawia się na tułowiu, 25% na kończynach, a najrzadziej znajduje się je w okolicach głowy i szyi. Ich wygląd jest zróżnicowany. Typowo są to zmiany pojedyncze, ale 11-22% przypadków to guzy mnogie.^1,2

Makroskopowy obraz nowotworu, jaki oglądasz w gabinecie, dobrze odzwierciedla to, co zobaczysz w preparacie. Dobrze zróżnicowane guzy z komórek tucznych to najczęściej pojedyncze, sprężyste zmiany, pozbawione włosów. Rosną wolno, osiągając od 1 do 4 cm średnicy, i nie ulegają owrzodzeniom. Najczęściej pojawiają się u psów w wieku co najmniej sześciu miesięcy. Niezróżnicowane (anaplastyczne) mastocytomy to duże, szybko rosnące, wrzodziejące guzy, noszące cechy stanu zapalnego. Otaczająca je tkanka jest obrzęknięta i podrażniona, mogą także występować niewielkie wysepki nowotworu w bezpośredniej okolicy zmiany pierwotnej.

Jeżeli pies z guzem z komórek tucznych wykazuje objawy kliniczne choroby, prawdopodobnie jest to wina histaminy, heparyny i innych amin wazoaktywnych. Możemy obserwować wymioty (również z krwią), krew w kale, brak apetytu i bóle brzucha związane z owrzodzeniami przewodu pokarmowego. Owrzodzenia takie są stwierdzane u 35-83% zwierząt poddanych badaniu sekcyjnemu.^1,2 Przerzuty tego nowotworu typowo lokalizują się w regionalnych węzłach chłonnych, wątrobie, śledzionie oraz szpiku kostnym.