Pies Maks został przyprowadzony do lecznicy z powodu jednostronnego zaniku mięśnia skroniowego oraz zmian w konsystencji śliny. Postaramy się zbadać, co się za tym kryje.

Jest poniedziałek rano. Przychodzisz do pracy po długim weekendzie. Przeglądasz listę wizyt umówionych na dziś i zauważasz jednego z twoich ulubionych pacjentów – Maksa, przy którym zapisano, że „jego głowa wygląda śmiesznie”. Jakiś czas później wchodzisz do gabinetu i pytasz właściciela: co się dzieje z Maksem? Właściciel odpowiada: „No cóż, doktorze, lewa strona jego głowy całkowicie zapadła się w ciągu nocy!”.

Wystarczy jedno spojrzenie na głowę Maksa, by rozpoznać, że lewy mięsień skroniowy oraz mięsień żwacz uległy całkowitemu zanikowi. Lewy łuk jarzmowy, pozbawiony mięśni, jest wyraźnie widoczny. Lewe oko również jest zapadnięte (enoftalmia), z nagromadzeniem śluzowatego wysięku oraz wypadniętą trzecią powieką (ryc. 1).

Kiedy obracasz głowę Maksa w celu zbadania prawej strony, stwierdzasz, że po tej stronie głowy umięśnienie jest dobrze zachowane. Pies jest w stanie zamknąć powieki w reakcji na badanie odruchu oczno-powiekowego oraz odruchu grożenia. Należy pamiętać, że aby zamknięcie powiek było możliwe, nerw czaszkowy VII (nerw twarzowy) musi funkcjonować prawidłowo. Badanie nie wykazuje zmian dotyczących pozostałych nerwów czaszkowych. Podczas badania jamy ustnej stwierdzasz nagromadzenie się gęstej, pienistej śliny w doogonowej części jamy ustnej wyłącznie po stronie zaniku mięśni. Jesteś zdziwiony i przeprowadzasz dokładniejsze badanie w celu potwierdzenia swojego odkrycia. Zastanawiasz się, dlaczego u tego psa w tylnej części jamy ustnej gromadzi się pienista ślina?

Jako przyczynę zaniku mięśni (atrofii) bierzesz pod uwagę skutek nieużywania mięśni lub zanik neurogenny. Ze względu na fakt, że właściciel szybko zauważył zmianę, wydaje się, że jest to jednak zanik neurogenny. Ale który to nerw? Oczywiście pamiętasz ze studiów, że mięśnie żuciowe unerwia nerw czaszkowy V – nerw trójdzielny. Wszystkie te informacje dotyczące nerwów czaszkowych i ich czynności są teraz przydatne. Jak jednak wyjaśnić nagromadzenie śliny w gardle Maksa?

Szybkie przypomnienie wiadomości o nerwie trójdzielnym

Nerw trójdzielny ma trzy główne gałęzie – nerw oczny, żuchwowy oraz szczękowy. Gałęzie te przekazują informacje czuciowe z obszaru głowy i twarzy do mózgu.1 Jedynie gałąź żuchwowa zapewnia również funkcję ruchową mięśni żuciowych (mięsień żwacz, m...

Jednostronne zaburzenie czynności nerwu żuchwowego jest łatwe do rozpoznania w badaniu klinicznym, często ze względu na znaczny zanik mięśnia żwacza oraz mięśnia skroniowego. Zanik mięśni skrzydłowych sugeruje zapadnięta gałka oczna (enoftalmia), ...