Atopowe zapalenie skóry psów (ang. canine atopic dermatitis, CAD) jest często występującą chorobą. Definiowane jest jako dziedziczna skłonność do występowania zapalnych i przebiegających ze świądem zmian skórnych związanych z wytwarzaniem przez chorego osobnika przeciwciał klasy IgE, skierowanych w typowym przebiegu przeciwko alergenom środowiskowym.¹

W większości przypadków choroba ujawnia się u osobników w wieku od sześciu miesięcy do trzech lat. Charakteryzuje się obecnością świądu oraz wtórych zmian skórnych o charakterystycznym rozmieszczeniu, obejmujących okolicę twarzy (skóra wokół warg, oczu), wewnętrzne powierzchnie małżowin usznych, okolicę brzucha, powierzchnie zginaczowe stawów łokciowych, nadgarstkowych i skokowych, a także skórę przestrzeni międzypalcowych i okolicy odbytu (ryc. 1 i 2).¹

Początkowe objawy kliniczne atopii są rezultatem świądu (tj. drapania się, ocierania, żucia, nadmiernego czyszczenia lub wylizywania włosów). Mogą wystąpić również rumień i grudki. W zależności od rodzaju uczulających alergenów objawy mają charakter sezonowy albo – najczęściej – całoroczny.¹

Patogeneza

Patogeneza atopowego zapalenia skóry u psów jest złożona. Do uczulenia u psa atopika dochodzi w wyniku przenikania drogą przeznaskórkową określonych alergenów środowiskowych (na przykład roztocze kurzu domowego, pyłki, pleśnie) i(lub) kontaktu z alergenami pokarmowymi. Na skutek tego w skórze pojawiają się różne populacje komórek zapalnych, następuje aktywacja komórek rezydualnych skóry oraz lokalna produkcja szeregu mediatorów odpowiedzialnych za proces zapalny i świąd.^1,2

Do czynników, które mogą nasilać przebieg atopii u psów, należą (ryc. 3):^1-3

• ektopasożyty, zwłaszcza pchły
• czynniki środowiskowe (na przykład sezonowy wzrost stężenia określonych alergenów)
• kolonizacja/zakażenie skóry florą bakteryjną (na przykład Staphylococcus pseudintermedius) lub drożdżakami (Malassezia pachydermatis)
• zaburzenia funkcjonowania bariery naskórkowej.

Najnowsze wiadomości dotyczące diagnostyki

Mimo intensywnych wysiłków zmierzających do stworzenia uniwersalnego testu diagnostycznego dla atopii, choroba ta nadal pozostaje rozpoznaniem klinicznym. Diagnostyka atopowego zapalenia skóry u psów opiera się na następujących elementach:

• informacjach z wywiadu (patrz ramka „Ważne informacje, które należy uzyskać w trakcie wywiadu w przypadku podejrzenia atopowego zapalenia skóry u psa”)^4,5
• charakterystycznych kryteriach klinicznych (patrz ramka „Kryteria kliniczne Favrota”)
• wykluczeniu innych chorób o obrazie klinicznym podobnym do atopii.^1,3,6