Rozpoznanie wstrząsu u kotów jest względnie proste, a szybkie rozpoczęcie leczenia ma kluczowe znaczenie dla uratowania zwierzęcia.

Natychmiast podjęte leczenie zwiększa szanse przeżycia kotów we wstrząsie. Na konferencji Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Specjalizujących się w Leczeniu Kotów (American Association of Feline Practitioners), która odbyła się we wrześniu 2018 roku w Charlotte w Karolinie Północnej, doktor Adesola Odunayo, DVM, MS, DACVECC, omówiła obraz kliniczny oraz postępowanie we wstrząsie u pacjentów weterynaryjnych.

Jakie są przyczyny wstrząsu?

Wstrząs spowodowany jest zmniejszoną dostawą tlenu do tkanek. Dr Odunayo, adiunkt na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu w Tennessee, opisała trzy mechanizmy wstrząsu:

• Wstrząs hipowolemiczny. Hipowolemia stanowi najczęściej występującą przyczynę wstrząsu u kotów. Wśród potencjalnych mechanizmów odpowiadających za hipowolemię należy wymienić krwawienie pourazowe, krwawienie do przewodu pokarmowego, utratę sodu na skutek wymiotów lub biegunki oraz utratę osocza (na przykład utrata płynów z ran oparzeniowych). U kotów z powszechnie spotykanymi chorobami, takimi jak zapalenie trzustki albo stłuszczenie wątroby, również może dojść do rozwoju hipowolemii.
• Wstrząs kardiogenny. U kotów wstrząs kardiogenny spowodowany jest najczęściej kardiomiopatią przerostową. U tego gatunku zwierząt występuje również kardiomiopatia rozstrzeniowa.
• Wstrząs dystrybucyjny. Ten rodzaj wstrząsu rozwija się na skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych i niedociśnienia. Wśród przyczyn wstrząsu dystrybucyjnego należy wymienić sepsę, zapalenie trzustki, uraz, anafilaksję oraz przejście bakterii do krwiobiegu.

Organizm kompensuje ograniczoną ilość tlenu w komórkach poprzez zwiększenie objętości krwi krążącej oraz wzmożoną dostawę tlenu do tkanek. To właśnie te mechanizmy kompensacyjne odpowiadają za kliniczne objawy wstrząsu. Wyrzut katecholamin do krwiobiegu zwiększa aktywność współczulnego układu nerwowego, prowadząc do obkurczenia naczyń krwionośnych, zwiększonej kurczliwości mięśnia sercowego, zatrzymywania sodu i wody w organizmie oraz (u większości gatunków zwierząt) do częstoskurczu. U kotów jednak powyższe procesy nie hamują aktywności przywspółczulnego układu nerwowego, a zatem u kotów we wstrząsie może występować rzadkoskurcz.