Badania AFAST i TFAST (abdominal and thoracic focused assessment with sonography for trauma, triage, and tracking – skrócone badania ultrasonograficzne jamy brzusznej i klatki piersiowej wykonywane u pacjenta po urazie w celu przeprowadzenia triage’u* i monitorowania stanu klinicznego) opierają się na celowanej ocenie ultrasonograficznej i mają za zadanie potwierdzić bądź wykluczyć obecność wolnego płynu w jamie otrzewnej, jamie opłucnej oraz worku osierdziowym. Wyniki tej oceny wykorzystywane są do ukierunkowania wstępnych czynności mających na celu ustabilizowanie stanu pacjenta, a badania przeprowadzane seryjnie mogą znaleźć zastosowanie w monitorowaniu stanu pacjentów hospitalizowanych. W warunkach oddziału ratunkowego skrócone badania ultrasonograficzne stają się coraz bardziej popularne, uzupełniając badanie kliniczne, w literaturze zaś dostępne są szczegółowe opisy ich wykonania.^1-4 Artykuł ten stanowi wstęp do przeprowadzania i interpretacji badań AFAST i TFAST.

Metody AFAST i TFAST nie są przeznaczone do pełnej oceny stanu pacjenta. Cechuje je również wiele ograniczeń natury technicznej, w ich przypadku znaczenie ma bowiem stopień umiejętności osoby wykonującej badanie, jakość dostępnej aparatury, a także fakt, że zazwyczaj nie są one przeprowadzane w optymalnych warunkach (tj. u zestresowanego pacjenta, w głośnym, jasno oświetlonym pomieszczeniu). Niemniej jednak niezależnie od wymienionych ograniczeń przestrzeganie powtarzalnego schematu wykonania badania powinno pomóc maksymalnie wykorzystać jego możliwości diagnostyczne.

Przygotowanie i ułożenie pacjenta oraz czynniki istotne podczas obrazowania

Stan pacjenta w momencie przywiezienia na weterynaryjny oddział ratunkowy może ograniczać możliwości jego ułożenia do badania oraz zakres przeprowadzonego obrazowania. Ogólnie nie ma konieczności golenia pacjenta, z wyjątkiem sytuacji gdy w trakcie badania ultrasonograficznego pobiera się próbki bądź wykonuje inne czynności wymagające zapewnienia jałowych warunków. Jeśli natomiast zwierzę ma bardzo długą lub gęstą okrywę włosową, jej wygolenie jest niezbędne. Na skórę nakłada się alkohol izopropylowy i(lub) żel do badania ultrasonograficznego.

Najlepiej jest ułożyć pacjenta w pozycji bocznej. Wykazano, że to, czy pacjent zostanie ułożony na lewym, czy na prawym boku, nie ma wpływu na skuteczność w wykrywaniu obecności wolnego płynu.⁵ Może być natomiast trudniej uwidocznić prawą nerkę, jeżeli pacjent znajduje się w pozycji prawej bocznej, z tego względu uważa się, że obrazowanie u zwierzęcia ułożonego na lewym boku jest mniej czasochłonne.⁵