Meg Sleeper – kardiolog weterynaryjny – omawia wszystkie najważniejsze aspekty wiedzy na temat trzech rodzajów pierwotnej kardiomiopatii kotów, które można napotkać w codziennej praktyce klinicznej.

Kardiomiopatie przez długi czas były najczęstszymi chorobami serca kotów, mimo to ich wykrywanie i leczenie nadal sprawia trudności, mówi Meg Sleeper, VMD, DACVIM (kardiologia), profesor kardiologii na University of Florida College of Veterinary Medicine w Gainesville.

„Wykrywanie kardiomiopatii u kotów jest trudne, ponieważ choroby serca u tego gatunku są szalenie nieprzewidywalne” – twierdzi dr Sleeper. Zwraca też uwagę na fakt, że u połowy kotów z chorobą serca nie występuje słyszalny szmer sercowy, a spośród tych kotów, które mają szmer sercowy, tylko u połowy obserwuje się echokardiograficzne zmiany świadczące o chorobie serca.

Rodzaje kardiomiopatii

Kardiomiopatia przerostowa. Kardiomiopatia przerostowa (HCM) to najczęstszy rodzaj pierwotnej kardiomiopatii kotów. U kotów z HCM występuje wada w budowie miocytów mięśnia sercowego, sprawiająca, że komórki te układają się w sposób niezorganizowany zamiast w regularne, ustrukturyzowane włókna. HCM charakteryzuje się dośrodkowym przerostem i zwłóknieniem mięśnia sercowego lewej komory. To z kolei prowadzi do usztywnienia ścian komory, uniemożliwiającego prawidłowy rozkurcz i odpowiednie napełnianie krwią komory podczas fazy rozkurczu.

U kotów rasy maine coon i ragdoll chorobę wywołuje autosomalna mutacja o charakterze dominującym o niepełnej penetracji genu. Oznacza to, że wszystkie koty z tą mutacją mają jakiś rodzaj HCM, nawet jeśli są heterozygotami. Dr Sleeper dodaje, że prawdopodobnie istnieją inne, nieznane mutacje genetyczne będące przyczyną HCM u kotów innych ras, łącznie z kotami domowymi krótkowłosymi.

Kliniczne przejawy HCM są bardzo różne u poszczególnych osobników, a wpływ na nie mają takie czynniki jak wiek, obszar w sercu objęty zmianami, obecność dynamicznego zawężania drogi odpływu z lewej komory, stopień nasilenia choroby i obraz kliniczny:

• Wiek – wiek pojawienia się objawów zawiera się w przedziale od 6 miesięcy do 16 lat (średnio 6 lat).
• Obszar w sercu objęty zmianami – u niektórych kotów występuje dośrodkowy przerost na dużym obszarze mięśnia sercowego, podczas gdy u innych przerost jest tylko ogniskowy. Dr Sleeper podkreśla, że „to jest powód, dla którego podczas badania echokardiograficznego należy dokładnie ocenić całą komorę”.
• Dynamiczne zawężanie drogi odpływu – u części kotów występuje skurczowy ruch płatka zastawki dwudzielnej w stronę przegrody międzykomorowej (SAM), polegający na tym, że podczas skurczu płatek zastawki dwudzielnej jest zasysany do drogi odpływu z lewej komory. SAM o umiarkowanym lub znacznym nasileniu przyczynia się do zwiększenia ciśnienia skurczowego w lewej komorze, co z kolei nasila przerost mięśnia sercowego. „Przez to tworzy się błędne koło przerostu, mogące doprowadzić do upośledzenia czynności rozkurczowej” – mówi dr Sleeper.
• Stopień nasilenia choroby – u niektórych kotów choroba ma łagodny przebieg i postępuje bardzo powoli, przez co nigdy nie prowadzi do pojawienia się objawów choroby serca, podczas gdy u innych rozwija się zdecydowanie bardziej zaawansowana choroba skutkująca zatorowością tętniczą, zastoinową niewydolnością serca (ZNS) lub nagłą śmiercią. „U około połowy kotów, u których rozwija się ZNS, dzieje się to pod wpływem czynnika zewnętrznego, takiego jak zabieg stomatologiczny lub stres innego rodzaju” – zauważa dr Sleeper.
• Obraz kliniczny – choć wiele kotów z HCM choruje bezobjawowo, u 36-72% występuje szmer skurczowy, u 33% stwierdza się rytm cwałowy, 35% ma duszność, 4% omdlenia, a u pozostałych pojawiają się nieswoiste objawy, takie jak ospałość, osłabienie apetytu lub wymioty.

Kardiomiopatia restrykcyjna. Kardiomiopatia restrykcyjna, podobnie jak HCM, powoduje zaburzenie czynności rozkurczowej mięśnia sercowego, mówi dr Sleeper. Choroba charakteryzuje się ogniskowym, miejscowym zwłóknieniem mięśnia sercowego lewej komor...