Cukrzyca jest powszechnym zaburzeniem endokrynologicznym u kotów, a częstotliwość jej występowania wynosi 0,4-1,2% populacji.^1-4 U znacznej większości kotów z doświadczalnie wywołaną cukrzycą obserwuje się początkowy okres insulinooporności ze współistniejącą hiperglikemią bezpośrednio ograniczającą masę czynnych komórek beta trzustki.⁵ Chociaż jest to uproszczone wyjaśnienie, wspomniane „toksyczne działanie glukozy” w połączeniu z uszkodzeniem spowodowanym postępującym odkładaniem amyloidu w komórkach wysp trzustkowych, wytwarzaniem reaktywnych form tlenu oraz miejscowym procesem zapalnym w przypadku niepodjęcia leczenia prowadzi do trwałej zależności od insuliny.⁶ Czynniki związane z żywieniem pacjenta, otyłością oraz obecnością zaburzeń współistniejących (takich jak akromegalia, zapalenie trzustki) również są z dużym prawdopodobieństwem zaangażowane w patofizjologię cukrzycy u kotów i mają wpływ na reakcję na leczenie oraz szanse uzyskania remisji.

Rozpoznawanie

Rozpoznanie jawnej cukrzycy ustala się na podstawie utrzymującej się hiperglikemii u pacjenta, u którego występują odpowiednie objawy kliniczne [nadmierne łaknienie, wzmożone pragnienie, wielomocz i(lub) utrata masy ciała].⁷ Aby wykluczyć możliwość, że wykazana hiperglikemia stanowi skutek stresu, konieczne może być przeprowadzenie dodatkowych badań, takich jak monitorowanie stężenia glukozy we krwi lub w moczu w środowisku, w którym zwierzę pozostaje spokojne, bądź pomiar stężenia fruktozaminy w surowicy w celu określenia średniego stężenia glukozy we krwi w okresie wcześniejszych 1-2 tygodni.⁸ U niektórych kotów można zaobserwować opieranie się podczas chodzenia na całej stopie, będące wynikiem neuropatii cukrzycowej (ryc. 1).

Podobnie jak w przypadku cukrzycy u ludzi, również u kotów choroba przed ujawnieniem się prawdopodobnie występuje w postaci „przedklinicznej”. W tym czasie łagodna lub nawracająca hiperglikemia wskazująca na nietolerancję glukozy może przyczyniać się do uwidaczniania się u kota jedynie słabo wyrażonych objawów klinicznych, których właściciel zazwyczaj nie jest w stanie zauważyć. Chociaż aktualnie nie ma ujednoliconych metod rozpoznawania pacjentów z cukrzycą przedkliniczną, wykazanie powtarzającej się hiperglikemii podczas rutynowo przeprowadzanych badań przesiewowych u zdrowych pacjentów nie powinno być zawsze przypisywane reakcji stresowej. Jeżeli u zwierzęcia podejrzewa się stan przedcukrzycowy, należy wykonać u niego monitorowanie seryjnych pomiarów stężenia glukozy, oznaczyć stężenie fruktozaminy lub przeprowadzić test tolerancji glukozy.