Nadczynność kory nadnerczy (hiperadrenokortycyzm, choroba Cushinga) stanowi kliniczny przejaw przewlekłego narażenia na nadmierne stężenie glikokortykosteroidów. Przyczyną spontanicznie występującej nadczynności kory nadnerczy jest często niewłaściwe wydzielanie hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) przez guz przysadki mózgowej (tzw. przysadkowozależna nadczynność kory nadnerczy, PDH) bądź też autonomiczne wytwarzanie kortyzolu przez guz nadnerczy.¹

Istnieją także sporadyczne doniesienia o psach z nadczynnością kory nadnerczy spowodowaną nieprawidłową reakcją na hormony układu pokarmowego (tzw. dietozależna nadczynność kory nadnerczy) lub ektopowym wydzielaniem ACTH, są to jednak przypadki niezmiernie rzadkie.

Obraz kliniczny

Spontanicznie występująca nadczynność kory nadnerczy najczęściej rozpoznawana jest u starszych psów, szczególnie u boston terrierów, jamników, pudli miniaturowych oraz beagli.¹ U psów w wieku poniżej 5. roku życia obserwuje się ją rzadko. Początek choroby często pozostaje niezauważony przez właścicieli, którzy przypisują jej objawy procesowi starzenia się zwierzęcia. Należyte zrozumienie objawów klinicznych hiperadrenokortycyzmu jest kluczowe, ponieważ pomaga lekarzowi określić, u których pacjentów istnieją wskazania do przeprowadzenia dalszych badań diagnostycznych. Pies z chorobą Cushinga musi wykazywać pewne (zwykle liczne) klasyczne objawy tego zaburzenia (patrz ramka „Objawy kliniczne powszechnie występujące w przebiegu nadczynności kory nadnerczy u psów”).

U ponad 95% psów obserwuje się wielomocz/nadmierne pragnienie. W przypadku prawidłowego pobierania wody przez zwierzę nadczynność kory nadnerczy jest mniej prawdopodobna. Ponadto większość pacjentów z tą chorobą wykazuje zmiany dermatologiczne.² Z doświadczenia autorki wynika, że prawidłowy stan okrywy włosowej (szczególnie jeśli wygolona sierść szybko odrasta) przemawia za tym, aby wykluczyć hiperadrenokortycyzm z listy rozpoznań różnicowych. Pomimo że zwapnienie skóry jest objawem patognomonicznym dla nadczynności kory nadnerczy, występuje ono rzadko. Typowy pacjent z chorobą Cushinga ma obwisły brzuch, wyraźnie wyczuwalną, powiększoną wątrobę oraz słabo umięśnione kończyny piersiowe i miedniczne (ryc. 1). U niewielkiego odsetka psów z PDH powodem wizyty u lekarza weterynarii są objawy wynikające z obecności dużego guza przysadki mózgowej, takie jak zmiana osobowości, utrata widzenia i osłabione łaknienie.³ Z kolei u psów ze współistniejącym nadciśnieniem można zaobserwować zmiany w obszarze siatkówki oka.