Powszechnie wiadomo, że ziarniniak z wylizywania jest chorobą przysparzającą wiele frustracji zarówno zwierzętom i ich właścicielom, jak i lekarzom weterynarii. Poniżej przedstawiono wszystkie niezbędne informacje dotyczące etiopatogenezy i rozpoznawania tego zaburzenia.

Ziarniniak z wylizywania (określany również jako zapalenie skóry z wylizywania) zwykle dotyczy grzbietowych powierzchni obwodowych odcinków kończyn i powstaje wskutek przewlekłego kompulsyjnego wylizywania przez psa skóry w tych obszarach. Angielska nazwa tej jednostki chorobowej (acral lick granuloma) pochodzi od lokalizacji (ang. acral – „kończynowy”, znajdujący się na kończynach) i przyczyny (ang. licking – wylizywanie). Ciągłe wylizywanie określonego obszaru powoduje utratę włosów oraz prowadzi do powstawania nadżerek i owrzodzeń powierzchownych warstw skóry, czego skutkiem jest silny stan zapalny i ogniskowe zakażenie. W miarę trwania procesu zmieniony obszar staje się zaczerwieniony, wyniesiony ponad powierzchnię i zgrubiały, a ciągłe wylizywanie uniemożliwia gojenie.

Nieustanne wylizywanie i stan zapalny odpowiadają prawdopodobnie również za odczuwanie przez pacjenta ciągłego świądu, co nasila wylizywanie i zamyka błędne koło świądu-wylizywania. Uważa się ponadto, że dochodzi do uszkodzeń lokalnych struktur nerwowych, a ciągłe wylizywanie powoduje uwalnianie endorfin, które zapewniają działanie przeciwbólowe i zwiększają komfort zwierzęcia.

Przyczyny i objawy kliniczne

Za wystąpienie u psa ziarniniaka z wylizywania może odpowiadać wiele różnych czynników (a u niektórych pacjentów przyczyny nie udaje się ustalić):

• zakażenia bakteryjne, drożdżakowe lub grzybicze
• reakcje alergiczne (na przykład nadwrażliwość pokarmowa, alergiczne pchle zapalenie skóry, atopia)
• ektopasożyty
• choroby nowotworowe
• zwyrodnienie stawów, stany zapalne stawów lub wcześniej przebyte zabiegi chirurgiczne/urazy
• ciała obce (na przykład nici chirurgiczne, kłosy traw, drzazgi)
• neuropatie (na przykład nowotwory wywodzące się z nerwów albo ucisk na nerwy)
• choroby metaboliczne (na przykład niedoczynność tarczycy lub nadczynność kory nadnerczy)
• stres, nuda, lęk separacyjny
• zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.