Specjalista okulistyki weterynaryjnej przedstawia klasyfikację, rozpoznawanie oraz leczenie najczęstszej (i bolesnej) przyczyny ślepoty u psów.

Definicja jaskry zmienia się dynamicznie w miarę jak pogłębia się nasza wiedza na temat patogenezy uszkodzeń siatkówki i nerwu wzrokowego. W ogólnym rozumieniu jednak nazwą tą nadal określa się zjawisko nieprawidłowego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego (ang. intraocular pressure, IOP), zaburzającego czynność oka. Ciśnienie to jest zasadniczo wynikiem równowagi pomiędzy wydzielaniem a odpływem cieczy wodnistej oka. W praktyce klinicznej jaskra zawsze spowodowana jest upośledzeniem drenażu płynu, nie dysponujemy natomiast doniesieniami o przypadkach, w których przyczyną problemu byłaby jego nadprodukcja.

Produkcja i odpływ cieczy wodnistej oka

Ciecz wodnista to przezroczysty płyn wydzielany przez wyrostki rzęskowe, skąd przepływa do tylnej komory oka, a następnie trafia przez źrenicę do komory przedniej. Tam krąży on w celu dostarczenia substancji niezbędnych do pokrycia zapotrzebowania metabolicznego soczewki i rogówki, po czym opuszcza gałkę oczną poprzez kąt tęczówkowo-rogówkowy (zlokalizowany pomiędzy tymi strukturami), utrzymywany siłami więzadeł grzebieniastych. Drenaż przebiega dalej przez siateczkę naczyniówki oraz siateczkę rogówkowo-twardówkową, a ostatecznie ciecz odpływa do ogólnoustrojowego krążenia żylnego.

Ciecz wodnista może opuścić oko także tak zwaną drogą niekonwencjonalną, czyli poprzez dyfuzję przez źrenicę i wyrostek rzęskowy (lub ciało szkliste) do przestrzeni nadnaczyniówkowej. Stamtąd płyn odprowadzany jest dalej do krążenia żylnego. Znaczenie tej drogi odpływu różni się w zależności od gatunku zwierzęcia. U psów stanowi ona około 15% całkowitej objętości drenażu, u koni – 33%, a u ludzi – zaledwie 3%.

Klasyfikacja jaskry

Jaskrę klasyfikuje się na dwa sposoby:

1. Ze względu na mechanizm powstawania wyróżnia się postać jaskry określaną jako pierwotna, czyli taką, w której przyczyną problemu są nieprawidłowości budowy drogi odpływu cieczy wodnistej o podłożu genetycznym, oraz wtórną, kiedy osłabienie tego drenażu spowodowane jest współistniejącą chorobą okulistyczną (na przykład zwichnięciem soczewki bądź zapaleniem błony naczyniowej oka).

2. Za kryterium drugiego systemu klasyfikacji przyjmuje się status kąta przesączania gałki ocznej. Kąt ten może być zatem otwarty (co w praktyce oznacza, że niedrożność znajduje się na dalszym odcinku tej samej drogi), zwężony lub zamknięty.

Obydwa rodzaje klasyfikacji jaskry nie mają jedynie akademickiego znaczenia – przeciwnie, są istotne w praktyce klinicznej. Jaskra wtórna może zostać wyleczona w wyniku skutecznego leczenia choroby podstawowej (na przykład dzięki chirurgicznemu us...