Ostremu zapaleniu trzustki towarzyszy ból brzucha. W zależności od stopnia nasilenia choroby mogą również występować łagodne, nieswoiste, samoograniczające się objawy kliniczne lub objawy związane ze wstrząsem sercowo-naczyniowym, rozsianym krzepnięciem wewnątrznaczyniowym (DIC) lub niewydolnością wielonarządową. Patogeneza i rozpoznawanie ostrego zapalenia trzustki u psów zostały omówione w majowym numerze WpD (Vol. 22 nr 3).

Ze względu na to, że ostre zapalenie trzustki jest złożonym, samonapędzającym się procesem prowadzącym do samotrawienia tego narządu, trudno przewidzieć, czy u pacjenta wystąpi łagodna, czy szybko postępująca postać choroby. Pacjenci z podklinicznymi i łagodniejszymi postaciami zapalenia trzustki mogą wykazywać nieznaczne, nieswoiste objawy kliniczne, takie jak posmutnienie i zmienny apetyt, często więc choroba pozostaje u nich nierozpoznana. Kiedy podejrzewa się zapalenie trzustki, zwierzę często traktuje się jako pacjenta ambulatoryjnego i w leczeniu stosuje się leki przeciwwymiotne (na przykład maropitant), płyny podawane podskórnie oraz dietę niskotłuszczową. Ciężkie postacie zapalenia trzustki wymagają intensywniejszej opieki wspomagającej oraz hospitalizacji. Leczenie powinno obejmować zwalczanie bólu, odpowiednią dietę, podawanie leków przeciwwymiotnych, zmniejszanie produkcji kwasu żołądkowego, korygowanie odwodnienia, stężenia elektrolitów oraz zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej.

W tym artykule omówiono główne aspekty postępowania w ciężkim ostrym zapaleniu trzustki. Zalecenia opierają się na opublikowanych potwierdzonych dowodach, jeżeli takie dowody istnieją. W przypadku braku obiektywnych danych potwierdzających bieżące zalecenia są one oparte na opublikowanych standardowych wytycznych dotyczących leczenia, niepotwierdzonych doniesieniach oraz na doświadczeniu klinicznym.

Zwalczanie bólu

Psy z zapaleniem trzustki wykazują objawy trzewnego bólu. W celu określenia jego nasilenia i wyboru rodzaju leczenia przeciwbólowego rutynowo wykorzystuje się systemy oceny bólu. Nie oceniono jednak zastosowania środków przeciwbólowych u psów z ostrym zapaleniem trzustki.¹

W miejscu pracy autora artykułu stosuje się wieloaspektowe, zindywidualizowane podejście do analgezji oparte na określeniu poziomu bólu pacjenta na podstawie behawioralnych i fizjologicznych systemów jego oceny.² Środkiem przeciwbólowym pierwszego wyboru jest opioid (pełny lub częściowy agonista µ). Następnie, w zależności od nasilenia bólu, można dodać wspomagająco antagonistę NMDA (N-metylo-D-asparaginian) (na przykład ketaminę) i/lub środek miejscowo znieczulający (na przykład lidokainę) w postaci wlewów dożylnych o stałej szybkości.