Cukrzyca jest często spotykaną chorobą endokrynną psów. Częstość występowania cukrzycy u tego gatunku wynosi 0,3-1,3%.^1-4 Przyczyną choroby jest bezwzględny lub względny brak insuliny.

U psów najczęściej występuje cukrzyca zależna od insuliny, podobna do typu 1 cukrzycy u ludzi. Ten typ spowodowany jest immunozależnym niszczeniem trzustkowych komórek beta, które są odpowiedzialne za wydzielanie insuliny, chociaż może wynikać także ze zwyrodnienia wodniczkowego trzustki lub z zapalenia tego narządu.^5-7 Utrata komórek beta trzustki powoduje bezwzględne zmniejszenie ilości krążącej insuliny. Do innych czynników ryzyka cukrzycy zalicza się choroby współistniejące, takie jak niedoczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy i otyłość, a także hormonalne lub jatrogenne czynniki wyzwalające oporność na insulinę (na przykład diestrus albo leki, m.in. glikokortykosteroidy bądź progestageny).^8,9

Charakterystyka pacjentów i objawy kliniczne

Cukrzyca zwykle dotyka psy w średnim wieku, szczególnie należące do takich ras jak samojed, pudel, sznaucer i bichon frise.^10,11 Typowymi objawami klinicznymi są: wielomocz/nadmierne pragnienie, nadmierny apetyt, utrata masy ciała, utrzymujące się lub nawracające zakażenia układu moczowego, zmniejszenie masy mięśniowej, zaćma, a w rzadkich przypadkach obwodowa neuropatia. Jeżeli choroba nie będzie leczona, objawy mogą nasilić się do braku apetytu, senności i wymiotów. Mogą również wystąpić objawy bólu brzusznego, ponieważ z cukrzycą często zawiązane jest zapalenie trzustki (stanowiące jej przyczynę lub skutek).

Rozpoznanie

Cukrzycę można łatwo rozpoznać na podstawie obserwowanych objawów klinicznych oraz hiperglikemii i cukromoczu występujących na czczo. Czynnikiem, który może utrudnić rozpoznanie, jest jednak stres. Stres sam w sobie może powodować hiperglikemię i jeżeli stężenie glukozy w surowicy będzie podwyższone w wystarczającym stopniu, może ona pojawić się w moczu. U psów próg nerkowy, po którego przekroczeniu w moczu pojawia się glukoza, wynosi około 180 mg/dl. Jeżeli lekarz ma wątpliwości, czy hiperglikemia i cukromocz są wynikiem cukrzycy, czy stresu, pomocne może być oznaczenie stężenia fruktozaminy w surowicy. Fruktozamina jest związkiem tworzonym przez nieenzymatyczne kowalentne wiązanie między cukrem (fruktoza lub glukoza) i białkiem (głównie albuminą). Wyniki pomiarów odzwierciedlają przeciętne stężenie glukozy we krwi w ciągu 2-3 tygodni poprzedzających pomiar i nie mają na to wpływu nagłe wzrosty i spadki cukru we krwi, takie jak te spowodowane wydarzeniem powodującym stres.¹² Gdy stężenie fruktozaminy w surowicy jest podwyższone, należy rozpoznać cukrzycę, a gdy wartość ta jest prawidłowa, wówczas przyczyną hiperglikemii/cukromoczu jest prawdopodobnie stres.