Choroby wywołujące ostry ból brzucha oraz związane z tym nagłe wystąpienie braku apetytu, wymiotów i apatii są powszechnymi przyczynami wizyt zwierząt w lecznicach weterynaryjnych. Niedokrwienie, zapalenie, rozszerzenie i ciągnięcie to cztery główne procesy patologiczne wywołujące ból brzucha.¹ Chociaż skręty narządów są względnie rzadkie, wiążą się z wszystkimi tymi procesami.

Przemieszczone narządy szybko ulegają niedokrwieniu, co prowadzi do miejscowego i/lub uogólnionego stanu zapalnego. Rozszerzenie narządu wynika z nagromadzenia się gazu albo płynu wewnątrz światła (puste narządy) bądź obrzęku w obrębie miąższu (narządy miąższowe). Ze względu na bliskość i/lub połączenia pomiędzy narządami jamy brzusznej (na przykład więzadło żołądkowo-śledzionowe) skręt jednego narządu zwykle powoduje pociągnięcie innego.

Nieleczone skręty narządów powodują znaczny ból, zaburzenia czynności narządu, zaburzenia hemodynamiczne, a nawet śmierć. Przed rozpoczęciem diagnostyki obrazowej absolutnie niezbędne są ocena i stabilizacja pacjentów z ostrym bólem brzucha.¹ U większości pacjentów korzystne jest zastosowanie tlenoterapii metodą swobodnego przepływu (flow-by), resuscytacji płynami oraz postępowania przeciwbólowego. Diagnostyka obrazowa powinna jednak zostać przeprowadzona natychmiast po stabilizacji hemodynamicznej, gdyż szybkie rozpoznanie i korekcja chirurgiczna są warunkiem osiągnięcia dobrego wyniku we wszystkich poniższych przypadkach.

Rozszerzenie i skręt żołądka

Jak wskazuje nazwa, termin „rozszerzenie i skręt żołądka” (GDV – gastric dilatation and volvulus) odnosi się do skręcenia żołądka, który jest rozszerzony przez gaz i/lub płyn. Mimo że określono czynniki ryzyka i najczęściej dotknięte rasy (na przykład psy ras dużych i olbrzymich, psy z głęboką klatką piersiową), choroba ta może wystąpić u psa każdej rasy, w każdym wieku i z różną historią chorób.

Diagnostyka obrazowa

Obraz radiologiczny rozszerzenia i skrętu żołądka zależy od zawartości żołądka, stopnia rozszerzenia oraz skręcenia.² Identyfikacja umiejscowienia nieprawidłowo położonego odźwiernika jest kluczem do rozpoznania GDV i różnicowania go z innymi chorobami, które powodują jedynie rozszerzenie żołądka. U psów odźwiernik prawidłowo jest położony dobrzusznie i na prawo od linii pośrodkowej (ryc. 1). Żołądek najczęściej ulega obróceniu o mniej więcej 180° zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Odźwiernik przemieszcza się wówczas dogrzbietowo i na lewo od linii pośrodkowej (kiedy patrzymy na psa od strony doogonowej do doczaszkowej). Śledziona często przemieszcza się wtedy na prawo wraz z dnem żołądka, gdyż jest z nim połączona więzadłem żołądkowo-śledzionowym.