Dermatolog weterynaryjny wyjaśnia złożoność alergii pokarmowych i prób żywieniowych oraz przedstawia schemat ułatwiający rozmowy z klientami.

Po niedawnych raportach amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków, z których wynika, że diety oparte na karmach butikowych, egzotycznych i bezzbożowych mogą sprzyjać chorobom serca,¹ coraz więcej właścicieli zwierząt domowych pyta lekarzy weterynarii, czym powinni karmić swoje zwierzęta, a czym nie. Alergia pokarmowa to temat, który często pojawia się podczas tych rozmów. Zanim jednak zalecimy pełne postępowanie ukierunkowane na tego typu niepożądaną reakcję pokarmową, warto uzyskać odpowiedzi na trzy ogólne pytania.

1. Czy wskazane jest zastosowanie diety eliminacyjnej (próby żywieniowej) u pacjenta?

Aby określić prawdopodobieństwo rozpoznania alergii pokarmowej, należy wziąć pod uwagę charakterystykę pacjenta i występujące u niego objawy kliniczne.

Wiek

Wiek pojawienia się objawów klinicznych może być różny, ale na ogół pacjenci mają mniej niż sześć miesięcy lub więcej niż sześć lat. Około 40% psów rozwija objawy skórne przed ukończeniem pierwszego roku życia, a u kotów często następuje to później.²

Rasa

Alergia pokarmowa może wystąpić u zwierzęcia każdej rasy, ale w przypadku niektórych ras, takich jak labrador retriever i owczarek niemiecki, ryzyko jej pojawienia się jest większe.²

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne są zwykle niesezonowe. U większości psów i kotów z alergią pokarmową występują albo objawy skórne, albo pozaskórne. Tylko u 20% pacjentów obserwuje się obie grupy objawów.³

• Objawy pozaskórne. U psów najczęściej występuje biegunka i częste wypróżnienia, natomiast u kotów na ogół obserwuje się wymioty i biegunkę. Inne objawy żołądkowo-jelitowe mogą obejmować wzdęcia, bulgotanie w jelitach, napięcie jamy brzusznej i ślinienie.³
• Objawy skórne. Powszechnym objawem jest świąd, często dotyczący uszu, brzucha i kończyn. Mogą mu towarzyszyć wtórne zakażenia gronkowcami lub Malassezia. Świąd odbytu może nie być tak częsty, jak wcześniej sądzono. U nawet 69% psów uczulonych na pokarm może rozwinąć się zapalenie ucha, będące niekiedy jedynym objawem.² Koty uczulone na pokarm mogą częściej wykazywać świąd głowy i szyi, ale mogą pojawić się też inne objawy, takie jak łysienie symetryczne, prosówkowe zapalenie skóry i/lub zespół ziarniniaka eozynofilowego.^2,4

2. Czy próba żywieniowa jest możliwa w przypadku tego konkretnego klienta i pacjenta?

Nawet jeśli alergia pokarmowa jest prawdopodobna, próba żywieniowa nie zawsze jest rozsądnym rozwiązaniem.

Chęć właściciela do współpracy

Brak przestrzegania zaleceń przez właściciela jest często największą przeszkodą w pomyślnym ukończeniu próby żywieniowej. Stanowi powód, dla którego 20% pacjentów nie kończy badania.^5,6 Czasami istnieją powody, aby przesunąć w czasie przeprowadzenie próby żywieniowej, na przykład wyjazd na wakacje lub spodziewana wizyta osoby, która może nie być skłonna do przestrzegania zasad diety. Jeśli właściciele chcą i są w stanie stosować się do wszystkich zaleceń, w tym ilości i rodzaju jedzenia, czasu stosowania diety, badań kontrolnych i przeprowadzenia testu prowokacji żywieniowej, wówczas dieta eliminacyjna może być skutecznym narzędziem diagnostycznym.⁷

Chęć pacjenta do współpracy

Ludzie są w stanie dostosować się do ustalonych reguł, trudno może być jednak wpłynąć na to, co zwierzę będzie chciało jeść, a czego nie. Stosowanie różnych diet w gospodarstwie domowym utrzymującym więcej niż jedno zwierzę może być trudne, chociaż pomocne może być wykorzystanie misek na karmę aktywowanych mikroczipem. Koty mające do tej pory możliwość wychodzenia na zewnątrz muszą być trzymane wyłącznie w domu. Psy wykazujące skłonność do zjadania znalezionego jedzenia muszą nosić kaganiec koszykowy. Niektóre zwierzęta akceptują wyłącznie suchą lub wyłącznie mokrą karmę, co może ograniczyć możliwości dietetyczne. U innych konieczne jest stosowanie smakołyków w związku z treningiem lub podawaniem tabletek. Wybredny apetyt stanowi poważną przeszkodę. Ze strajkiem głodowym psa można zwykle poradzić sobie dzięki odrobinie cierpliwości, natomiast strajk głodowy kota może być śmiertelnym zagrożeniem.

Wiek

Ponieważ alergie pokarmowe mogą wystąpić w młodym wieku, ważne jest, aby zastanowić się, czy zalecana dieta będzie odpowiednia dla etapu życia zwierzęcia. Obecnie (w chwili publikacji) jedynymi dietami leczniczymi ocenionymi przez Association of American Feed Control Officials jako adekwatne żywieniowo dla okresu wzrostu są Purina Pro Plan Veterinary Diets HA Hydrolyzed Chicken Flavor Canine Canned Formula oraz Royal Canin Hydrolyzed Protein HP Dry Dog Food.