Alergia pokarmowa – pytania i odpowiedzi

Choroby współistniejące

Ważne jest, aby przed zaleceniem diety eliminacyjnej wziąć pod uwagę ogólny stan zdrowia zwierzęcia.

• Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego. W przypadku zwierząt z alergią pokarmową powodującą objawy zarówno ze strony przewodu pokarmowego, jak i skórne, jedna próba żywieniowa może być ukierunkowana na oba problemy. Jeżeli jednak wcześniej u zwierzęcia po zmianach diety pojawiała się ciężka biegunka krwotoczna wymagająca hospitalizacji, konieczne może być stopniowe wprowadzanie nowej karmy i uważna obserwacja pacjenta. W takiej sytuacji przed wykonaniem prowokacji pokarmowej należy omówić z właścicielem wynikające z niej ryzyko i korzyści dla pacjenta, jeśli zwierzę dobrze toleruje nową karmę.
• Inne problemy zdrowotne. Niektóre zwierzęta cierpią na choroby współistniejące niezwiązane z alergią, takie jak choroba nerek, zapalenie trzustki lub kamienie moczowe. Dostępne są różne diety weterynaryjne, które mogą pomóc w wielu chorobach, na przykład karmy o niskiej zawartości tłuszczu odpowiednie przy zapaleniu trzustki albo o niskiej zawartości białka, sprawdzające się w przewlekłej chorobie nerek. W przypadku zwierząt z wieloma chorobami, wybrednych albo wymagających kontroli masy ciała, a także właścicieli, którzy chcą przygotowywać swoim zwierzętom domowe posiłki, pomocna może być współpraca z dietetykiem weterynaryjnym.
• Leki. Wiele leków doustnych jest aromatyzowanych. Niektóre z nich można łatwo zastąpić, na przykład zmieniając smakowe doustne środki pasożytobójcze na preparaty stosowane miejscowo, najlepiej jednak byłoby unikać podawania nawet żelatynowych kapsułek.⁸ W przypadku leków złożonych niektóre apteki mogą pomóc wybrać środki aromatyzujące, które nie powinny kolidować z dietą eliminacyjną. Należy odstawić zbędne aromatyzowane witaminy i dodatki żywieniowe. W innych przypadkach, takich jak leki behawioralne stosowane w przypadku agresji, ryzyko zmiany lub zaprzestania przyjmowania leku jest zbyt duże dla celów próby żywieniowej.

Koszty

Należy poinformować właściciela o wszystkich zalecanych metodach postępowania, na podejmowanie decyzji medycznych często mają jednak wpływ ograniczenia finansowe. W przypadku dwuletniego golden retrievera z sezonowym świądem i podejrzeniem atopii rozsądnie jest rozważyć, że koszt dwumiesięcznej diety eliminacyjnej może być równy lub nawet wyższy niż koszt konsultacji dermatologicznej, testów alergicznych z krwi albo sześciomiesięcznej immunoterapii, a wszystko to może być bardziej przydatne niż próba żywieniowa. Każda sytuacja jest inna.

Dla wielu właścicieli powyższe wyzwania wystarczą, aby nie wyrazić zgody na próbę pokarmową. Często pytają o inne testy dostępne na rynku. Niestety obecnie nie ma testów umożliwiających rozpoznanie alergii pokarmowej u zwierząt na podstawie próbek krwi, śliny, włosów, mikrobiomu itp. W jednym badaniu oprócz włosów i śliny psa wykorzystano sztuczne futro oraz wodę. Test nie umożliwił rozróżnienia psów z alergią od tych bez alergii, a nawet od sztucznych psów.⁹ Patogeneza alergii pokarmowej prawdopodobnie obejmuje zarówno reakcję IgE-zależną (nadwrażliwość typu I), jak i IgE-niezależną (nadwrażliwość typu III i IV), więc oznaczanie samych IgE, tak jak w większości testów alergicznych z krwi, jest niewystarczające. W medycynie weterynaryjnej z niecierpliwością oczekuje się opracowania szybkich testów diagnostycznych w kierunku alergii pokarmowych, liczne badania wskazują jednak, że obecnie dostępne testy nie są ani swoiste, ani czułe i nie powinny być stosowane.^10-14

3. Jak należy przeprowadzić próbę żywieniową?

Jeżeli przeprowadzenie próby żywieniowej i testu prowokacji jest możliwe i zalecane, ostatnie pytanie brzmi, jak zrobić to najlepiej.

Czas

Przegląd badań dotyczących diet eliminacyjnych wykazał, że po pięciu tygodniach w przypadku psów i sześciu tygodniach w przypadku kotów 80% pacjentów z alergią pokarmową osiągnęło remisję objawów klinicznych. Przedłużenie próby do ośmiu tygodni zwiększa czułość rozpoznania do ponad 90% zarówno u psów, jak i u kotów. Mniej niż 5% psów wymagało próby żywieniowej trwającej do 13 tygodni, aby osiągnąć całkowitą remisję objawów.¹⁵

Białko

Głównymi alergenami pokarmowymi u ludzi są termostabilne, rozpuszczalne w wodzie glikoproteiny o masie od 10 do 70 kDa.¹⁶ U psów najczęstsze alergeny pokarmowe to wołowina, nabiał, kurczak, pszenica i jagnięcina, a u kotów wołowina, ryby i kurczak.¹⁷ Teoretycznie czasami nawet dodatek niebiałkowy może być alergenem, więc niektórzy uważają, że złotym standardem są domowe diety, ale często są one trudne do utrzymania.

Istnieją dwa podejścia do wprowadzania białka pokarmowego w dietach eliminacyjnych u zwierząt z alergią pokarmową.

• Nowe białko. Ważna jest informacja o historii żywieniowej pacjenta, ponieważ w karmach komercyjnych można znaleźć coraz więcej nowych białek. Na podstawie testów reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) i testu immunoenzymatycznego (ELISA) stwierdzono, że diety komercyjne nie są zalecane ze względu na możliwość zanieczyszczenia innymi białkami niż deklarowane w składzie.^18-22 Jeżeli pacjent spożywał wcześniej dane białko lub białko potencjalnie pokrewne (reakcja krzyżowa), wówczas zalecane może być unikanie niektórych diet. Na przykład mleko krowie, wołowina i jagnięcina mają wspólne cząsteczki alergenne.²³ Reakcje krzyżowe w przypadku różnych gatunków drobiu wydają się oczywiste,²⁴ reakcje krzyżowe IgE mogą jednak występować nawet między kurczakiem a rybami.²⁵
• Białka hydrolizowane. Hydroliza rozkłada białka na fragmenty mniejsze niż 10 kDa w celu uzyskania lepszej strawności i niższej alergenności.²⁶ Rozpoznane do tej pory białka alergizujące dla psów mają masę większą niż 20 kDa.²⁷ Około 10% psów uczulonych na kurczaka może reagować również na hydrolizowane białko kurze,²⁸ ale wydaje się, że nie reagują na zhydrolizowane pióra.²⁹

Test prowokacji

Test prowokacji żywieniowej, który polega na powrocie do poprzedniej diety zwierzęcia, kończy próbę żywieniową. Bez testu prowokacji poprawa kliniczna przypisywana zmianie diety może być w rzeczywistości spowodowana innymi czynnikami, takimi jak leczenie zakażenia, podawanie leków przeciwzapalnych lub przeciwświądowych albo zmiana pory roku. Nawrót objawów klinicznych może wystąpić w czasie od kilku minut do 14 dni po ekspozycji na pokarm.³⁰ Testy prowokacji jednoskładnikowej mogą pomóc w wyborze długoterminowej diety.

Ważne jest, aby pamiętać i poinformować właścicieli, że jednym z najczęstszych wskazań do przeprowadzenia próby żywieniowej jest dążenie do uzyskania wyniku ujemnego (tj. wykluczenie alergii pokarmowej). W medycynie człowieka wynik ujemny jest uznawany za pouczający. Częstość występowania alergii pokarmowej u psów i kotów waha się znacznie w zależności od badanej populacji (< 1% w przypadku zwierząt z różnymi chorobami, około 5% u zwierząt z chorobami skóry i 15-20% w przypadku alergicznych chorób skóry).³¹ U psów częstość występowania alergii pokarmowych jest jednak prawdopodobnie niższa niż atopii, która jest szacowana na 10-15%. Ujemny wynik próby żywieniowej jest niezbędnym krokiem do ustalenia rozpoznania wykluczającego atopię.

dvm360.com • September 2021

Fiona Lee, VMD, DACVD, MBA