Włączenie tego badania do programu corocznej wizyty profilaktycznej pozwoli lekarzowi weterynarii wcześnie rozpoznać problemy ortopedyczne i podjąć odpowiednie działania.
Jak mówi David Dycus, DVM, MS, CCRP, DACVS-SA, kierownik oddziału ortopedii w Nexus Veterinary Bone&Joint Center i dyrektor medyczny w Neus Veterinary Specialists w Baltimore, Maryland, włączenie badania ortopedycznego do regularnych przeglądów zdrowotnych pomaga wykryć zmiany, które występują obecnie lub mogłyby rozwinąć się w przyszłości.
Podczas wykładu na konferencji Fetch dvm360 dr Dycus wyjaśnił, że wczesne rozpoznanie zaburzeń ortopedycznych umożliwia lekarzowi weterynarii podjęcie odpowiednio szybkich działań, co ostatecznie przyczynia się do lepszej jakości życia pacjentów. Następnie omówił kilka punktów i wskazówek dotyczących przeprowadzania dokładnej oceny chodu i badania ortopedycznego, od których, jeżeli będzie to wskazane, powinno się rozpocząć badanie diagnostyczne.
Ocena chodu
Psy
Dr Dycus wyjaśnił, że ocena chodu jest tak samo konieczna jak omacywanie. Zalecił obserwowanie psa idącego i biegnącego od przodu, od tyłu i z boku. Zasugerował, żeby w celu doskonalenia umiejętności oceny psa z zaburzeniami ruchu obserwować w podobny sposób także normalnie spacerujące psy.
Do analizy chodu potrzebna może być większa przestrzeń niż pokój do badań. Dycus zasugerował wykorzystanie holu, specjalnie do tego przeznaczonego pomieszczenia lub parkingu. Jak stwierdził, sam wykorzystuje dodatkową metodę – filmuje telefonem idącego lub biegnącego psa, by uzyskać lepszy obraz i umożliwić ponowne odtwarzanie zapisu, pozwalające przeanalizować chód, jeżeli występują zmiany. W celu bardziej precyzyjnej oceny ogląda też nagrania w zwolnionym tempie.
Koty
Dr Dycus stwierdził, że woli obserwować koty poruszające się po pokoju i wchodzące w interakcje z przedmiotami. Pacjent jest umieszczany na stole do badań lub blacie biurka. Większość kotów w takiej sytuacji chętnie zeskakuje, jeżeli więc tego nie robią lub wahają się, czy skoczyć, może to wskazywać na ból albo dyskomfort dotyczący kończyn piersiowych. Jeżeli zwierzę zeskakuje i natychmiast próbuje przenieść ciężar ciała na kończyny miedniczne, przyczyną może być ból w stawach łokciowych. Gdy kot waha się przed wskoczeniem na wyżej położone miejsca, może to świadczyć o bólu kończyn miednicznych.
Badanie ortopedyczne
Wskazówki
Dr Dycus uważa, że badanie ortopedyczne zdrowego zwierzęcia powinno zająć mniej niż cztery minuty. Natomiast u pacjentów wykazujących zmiany trzeba przeznaczyć więcej czasu na ocenę odpowiedniej okolicy, by właściwie zidentyfikować problem.
W czasie przeprowadzania badania zaleca powolne i kontrolowane ruchy oraz stosowanie ograniczonego nacisku na pacjenta. Radzi także, by nie odrzucać sugestii klienta, który uważa, że u jego zwierzęcia występuje kulawizna, nawet gdy nie jest ona widoczna w czasie badania w gabinecie. Jeżeli właściciel ma film przedstawiający poruszające się zwierzę i chce go nam pokazać, należy go obejrzeć, ponieważ opisywana kulawizna może być widoczna na nagraniu.
Ponadto dr Dykus zaleca wzięcie pod uwagę informacji z wywiadu, ponieważ w wielu przypadkach przy podnoszeniu się zwierzęcia lub po intensywnej zabawie pojawiają się sztywność albo bolesność, co może wskazywać na istnienie problemu wymagającego dalszych badań. Opisał niektóre subtelne objawy, takie jak oblizywanie warg, dyszenie, przyspieszony oddech i oglądanie się za siebie. Należy zwracać na nie uwagę, bo mogą wskazywać na problemy ortopedyczne u zwierzęcia.
Jak to zrobić
Jak mówi dr Dycus, badanie ortopedyczne powinno się przeprowadzać zawsze w taki sam sposób. Sam woli badać zwierzę stojące, ale jeżeli pacjent wygodniej czuje się w pozycji leżącej, można je wykonać również w taki sposób. Zaleca także badanie pacjenta na podłodze, a nie na stole.
Kończynę, w której mogą występować zmiany patologiczne, powinno się badać na końcu, by uniknąć dyskomfortu pacjenta już na początku badania. Dr Dycus zaleca zaczynanie od palców i przesuwanie się w górę. Opuszki śródręcza bądź śródstopia bada się pod kątem zdarcia, rozerwania, ran, ciał obcych itp. Potem należy prostować każdy palec, obserwując, czy nie występuje trzeszczenie, ból albo obrzęk, i uciskać poszczególne palce, sprawdzając, czy pacjent nie wykazuje objawów dyskomfortu. Następnie uciska się całą kończynę i unosi ją, oceniając pod kątem obrzęku lub dyskomfortu. Jeżeli coś wygląda nieprawidłowo, należy ukierunkować uwagę i postępowanie diagnostyczne na tę konkretną okolicę.
Podsumowanie
Dr Dycus omówił główne zasady przeprowadzania badania ortopedycznego, które powinno rozpoczynać się oceną chodu, równie ważną jak omacywanie. Podkreślił, że kluczowe znaczenie ma powtarzalność badania, ważne jest więc przeprowadzanie go za każdym razem w taki sam sposób. Zalecił też, by zwracać uwagę nie tylko na ból, ale także na skurcze, drżenia lub opór, i poświęcać uwagę temu obszarowi, w którym zauważy się coś nieprawidłowego.
