Ból jest definiowany jako „przykre doświadczenie związane z aktualnie występującym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek, obejmujące czynniki czuciowe, emocjonalne, poznawcze i społeczne.”¹ Brak rozpoznania ostrych stanów bólowych i zapewnienia odpowiedniej analgezji, czyli oligoanalgezja, może mieć różnorodne natychmiastowe i długotrwałe szkodliwe skutki (tab. 1).²

Oligoanalgezja śródoperacyjna może być przyczyną obwodowej i ośrodkowej sensytyzacji – stanu, w którym obniżenie progu wrażliwości pacjenta na bolesne i niebolesne bodźce nasila jego odczucia bólowe, co prowadzi do przewlekłego bólu maladaptacyjnego.³ Zwiększona wrażliwość na bodźce bólowe to hiperalgezja. Natomiast kiedy bodziec, który w innym przypadku zostałby uznany za niebolesny (na przykład delikatny dotyk), skutkuje intensywnym bólem, mamy do czynienia z allodynią. Oba te stany mogą wynikać z niewystarczającego leczenia bólu.

Kluczem do leczenia bólu jest rozpoznanie, że pacjent go odczuwa, przy użyciu skali do oceny bólu. Artykuł ten omawia możliwości oceny ostrego bólu klinicznego u kotów, skupiając się na stosowaniu i wprowadzeniu skali oceny bólu podczas okresu śródoperacyjnego.

Wyzwania w ocenie bólu u kotów

Powiedzenie „koty to nie małe psy” jest prawdziwe przy ocenie bólu. Objawy bólu u kotów są często subtelne i trudniejsze do zidentyfikowania niż te u psów (patrz ramka „Kliniczne i fizjologiczne objawy ostrego bólu u kotów”).⁴ Dla przykładu, koty przejawiają mniej zachowań społecznych, często ze względu na swój samotniczy, skupiony na polowaniu styl życia, co wpływa na brak możliwych do zidentyfikowania oznak bólu u tego gatunku.⁹ Udomowienie kotów doprowadziło również do tolerowania bliskości człowieka, zwiększając prawdopodobieństwo występowania ukrytych zachowań związanych z bólem (stoicka natura).¹⁰

Ocena kociego bólu w lecznicy weterynaryjnej wiąże się z dodatkowymi wyzwaniami. Koty rzadziej odwiedzają lecznice niż psy,¹¹ co utrudnia aklimatyzację do środowiska szpitalnego. W przypadku kotów konieczne jest też użycie środków transportu, z którymi zwierzę może nie mieć kontaktu na co dzień (na przykład transportera), co dodatkowo potęguje stres i niepokój. Emocje te mogą wpływać na parametry fizjologiczne oceniane w szpitalu,¹² fałszywie zwiększając wynik przy zastosowaniu niektórych skal oceny bólu u kotów.¹³ Na przykład efekt białego fartucha związany ze wzrostem ciśnienia krwi może wpływać na wyniki oceny bólu za pomocą złożonej wielowymiarowej skali UNESP-Botucatu. Ważne jest, aby praktycy zawsze oceniali wszystkie składowe bólu (czuciowe, emocjonalne, poznawcze i społeczne).