Znaczny odsetek kotów jest narażony na nagłe wystąpienie objawów bądź nagłą śmierć na skutek utajonej choroby serca. Odpowiedni dobór narzędzi diagnostycznych pomaga lekarzom weterynarii w rozpoznawaniu chorób serca u pacjentów bezobjawowych.

Choroby mięśnia sercowego kotów bywają frustrujące zarówno dla lekarzy weterynarii, jak i właścicieli zwierząt. Częstotliwość występowania kardiomiopatii przerostowej (ang. hypertrophic cardiomyopathy, HCM) wynosi 15%, a do 3% dorosłych kotów ma utajoną postać tej choroby.^1,2 Według Neala Peckensa, DVM, DACVIM (kardiologia), kardiologa i współwłaściciela CVCA Cardiac Care for Pets w Wirginii, dane z wielu badań dotyczących kotów z objawami choroby zakrzepowo-zatorowej aorty wskazują, że niecałe 35% z tych kotów zostało wcześniej uznane za objęte ryzykiem rozwoju tej choroby, a zaledwie 8-12% miało rozpoznaną chorobę mięśnia sercowego przed wystąpieniem objawów zatorowości. „Nie rozpoznajemy tych chorób [mięśnia sercowego]. Musimy usprawnić nasze działania” – powiedział dr Peckens podczas spotkania poświęconego rozpoznawaniu chorób mięśnia sercowego kotów w ramach zjazdu American Veterinary Medical Association Convention w Filadelfii w 2022 roku.

Ograniczenia badania klinicznego i radiografii

Osłuchiwanie klatki piersiowej jest doskonałym narzędziem pozwalającym wykryć choroby serca psów, ale nie jest tak przydatne przy chorobach serca kotów, zauważył dr Peckens. „U kotów częściej występują nieistotne szmery czynnościowe niż szmery spowodowane chorobą serca” – powiedział. Dodatnia wartość predykcyjna, czyli inaczej prawdopodobieństwo, że kot ze szmerem ma chorobę serca, wynosi zaledwie 31%.^1,2

Osłuchiwanie pod kątem obecności nieprawidłowych tonów serca, w tym rytmu cwałowego i zaburzeń rytmu serca, lepiej koreluje z występowaniem pierwotnej choroby mięśnia sercowego. W badaniu obejmującym 227 kotów wykazano, że u 17% zwierząt z chorobą serca występował rytm cwałowy, natomiast u żadnego zdrowego kota nie odnotowano tego objawu.³

Stwierdzenie jednej z powyższych nieprawidłowości podczas osłuchiwania powinno skłonić do dokładniejszej diagnostyki pacjenta, ale lista badań możliwych do wykonania w lecznicy nie jest zbyt długa. Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej ma ograniczoną przydatność u kotów chorujących bezobjawowo. Kardiomiopatia przerostowa, która jest najczęstszą postacią choroby serca kotów, przebiega ze zmianami w obrębie mięśnia sercowego niezmieniającymi sylwetki serca na zdjęciach rentgenowskich, przez co trudno wychwycić radiograficzne cechy powiększenia narządu. Nawet przy powiększeniu lewego przedsionka czułość badania radiograficznego w zakresie wykrywania choroby mięśnia sercowego wynosi zaledwie 70%.⁴ Dr Peckens przypomniał, że do obiektywnego określenia rozmiarów serca na radiogramach można zastosować skalę porównującą serce z liczbą kręgów (ang. vertebral heart score, VHS). U kotów serce uznaje się za powiększone przy wartościach VHS przekraczających 8.

Biomarkery to sposób na diagnostykę w lecznicy

Nowszym sposobem oceny serca jest wykorzystanie biomarkera sercowego o nazwie NT-proBNP, który jest „zasadniczym parametrem sercowym w badaniu biochemicznym krwi”, jak powiedział dr Peckens. Ten biomarker zostaje uwolniony z mięśnia komór serca na skutek nadmiernego ich rozciągnięcia lub obciążenia. Laboratoria referencyjne oferują ilościowe oznaczenie tego markera, które można stosować do regularnego monitorowania pacjenta. Wartością graniczną oddzielającą pacjentów zdrowych od chorych jest 100.^3,5 Im większe stężenie biomarkera, tym większe nasilenie choroby.

Dostępny jest również szybki test SNAP, umożliwiający jakościowe oznaczenie przy pacjencie. Jego czułość jest jednak mniejsza niż oznaczenia ilościowego. Wyraźny wynik dodatni pojawia się, gdy wartość NT-proBNP wynosi około 150. Dr Peckens uważa, że mimo różnic w czułości tych testów oznaczenie jakościowe jest przydatne, ponieważ „rzadko zdarza się, żeby kot z wartością BNP między 100 a 150 miał aktywną chorobę.” Test SNAP można wykorzystać w lecznicy podczas leczenia pacjentów z oddechowymi stanami nagłymi, aby zróżnicować zwierzęta z chorobami serca od tych, u których objawy nie są tła kardiogennego, a także w ramach przygotowywania pacjentów do znieczulenia ogólnego. Dr Peckens zaznaczył, że „jeżeli wynik testu SNAP jest nieprawidłowy, wstrzymałbym się ze znieczuleniem takiego pacjenta”.

Trwa debata między kardiologami na temat najlepszego sposobu wykorzystania NT-proBNP. Dr Peckens zaleca badanie przesiewowe tym testem wszystkich kotów, szczególnie tych w starszym wieku lub ze szmerem sercowym odnotowanym podczas osłuchiwania. Test ten, jak każdy inny, ma swoje wady. „NT-proBNP nie jest swoisty dla żadnej choroby serca” – stwierdził dr Peckens. – „Jest testem swoistym dla obciążenia mięśnia sercowego”. Nadczynność tarczycy i nadciśnienie tętnicze powodują obciążenie mięśnia sercowego. Obie te choroby mogą skutkować zwiększonym stężeniem NT-proBNP. Co więcej, BNP jest usuwany przez nerki, przez co przy chorobach nerek jego stężenie może być podwyższone. Przy współistnieniu tych chorób należy ostrożnie interpretować wyniki testu BNP.

Złotym standardem pozostaje echokardiografia

Dr Peckens zaznaczył, że NT-proBNP – mimo że umożliwia skuteczne przesiewowe badanie kotów w kierunku występowania chorób serca – nie zastąpi badania echokardiograficznego, będącego złotym standardem w rozpoznawaniu chorób mięśnia sercowego kotów. Badanie echokardiograficzne dostarcza cennych informacji, łącznie z rodzajem choroby serca, stopniem jej nasilenia oraz oceną ryzyka wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.

„Mam wrażenie, że w naszych rozmowach o chorobach mięśnia sercowego kotów często wszystkie te choroby zostają wrzucone do jednej kategorii pod nazwą HCM” – powiedział dr Peckens. – „Nie wszystkie koty mają HCM”. Do innych chorób serca kotów zalicza się zawężającą kardiomiopatię przerostową, kardiomiopatię restrykcyjną, kardiomiopatię niesklasyfikowaną oraz arytmogenną kardiomiopatię prawej komory. Plan leczenia uzależnia się od rodzaju choroby oraz ryzyka wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.

Najważniejsze wnioski

Choroby mięśnia sercowego kotów stanowią wyzwanie diagnostyczne dla lekarzy weterynarii, ponieważ wiele zwierząt ma utajoną chorobę. Co więcej, u wielu kotów występują czynnościowe szmery sercowe, które nie są skutkiem pierwotnej choroby serca. Wykonując oznaczenie NT-proBNP, możemy łatwiej badać przesiewowo populację kotów pod kątem obecności chorób serca i lepiej selekcjonować pacjentów, których kierujemy na badanie echokardiograficzne, pozostające złotym standardem w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca kotów.

dvm360.com • August 2022

Kate Boatright, VMD

Pensylwania