Eksperci radzą, jak rozpoznawać i leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów (ang. osteoarthritis, OA) u kotów i dyskutują na temat najnowszych metod postępowania przy tej bolesnej chorobie.

Ze względu na to, że medycyna weterynaryjna rozwija się i koty żyją dłużej, częściej zapadają one na choroby związane z podeszłym wiekiem. Do chorób tych należy osteoarthritis – postępująca choroba zwyrodnieniowa stawów. Średnia wieku kotów z chorobą zwyrodnieniową stawów wynosi 10,2 roku.¹ Stwierdza się ją u około 90% kotów w wieku powyżej 12 lat.²

W wywiadzie dla dvm360^® Elizabeth Colleran, DVM, DABVP, dyrektor medyczny szpitala dla kotów w mieście Chico w stanie Kalifornia, przedstawiła lekarzom weterynarii i właścicielom zwierząt wskazówki dotyczące wykrywania i leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów u kotów.

Subtelne objawy choroby zwyrodnieniowej stawów u kotów

Jak twierdzi dr Colleran, rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów u kotów może być trudniejsze niż u psów. Koty są skryte, ponieważ ukrywanie emocji jest dla nich korzystne. „Są samotnymi łowcami, dlatego nie wyrażają zbyt wielu uczuć poprzez mimikę twarzy (...), potrafią jednak pokazać, co myślą i jak się czują”.

Dr Colleran wyjaśniła, że należy zwrócić uwagę na kota, którego styl życia uległ zmianie. Przykładem jest kot, który spał z właścicielem albo wspinał się wysoko na drapak, ale przestał to robić, albo nawet taki, który śpi więcej niż zwykle.

Podczas konferencji Fetch dvm360^® dr Colleran wspomniała o innych objawach choroby zwyrodnieniowej stawów – unikaniu innych domowników, pogorszeniu nastroju, zmniejszonym zainteresowaniu pielęgnacją okrywy włosowej, niepokoju, zmianach w zachowaniu związanym z wydalaniem moczu i kału, niezdarności i niechęci do skakania.³

Właściciele kotów mogą również użyć zwalidowanej skali oceny bólu mięśniowo-szkieletowego u kotów (ang. Feline Musculoskeletal Pain Index), aby dokładniej obserwować swoich podopiecznych. Skala ta obejmuje pytania dotyczące konkretnych oznak choroby zwyrodnieniowej stawów, które wskazują na intensywność bólu u kota.

Badanie kliniczne

Wizualna ocena chodu kota jest ważna, ale otoczenie, w jakim badamy pacjenta, musi być odpowiednie. Według dr Colleran niezbędna jest spokojna atmosfera, należy też zapewnić pacjentowi czas na aklimatyzację do pomieszczenia. Następnie lekarz powinien delikatnie zbadać palpacyjnie stawy pacjenta, ale nawet koty nieodczuwające bólu stawów mogą stawiać opór podczas tego badania.

Ze względu na to, że choroba zwyrodnieniowa stawów jest złożona i zwykle dotyczy różnych stawów, ustalenie jej stadium może być trudne. Określenie stadium choroby najlepiej osiągnąć poprzez badanie jej ogólnego wpływu na stan kota.

Opierając się na stopniu aktywności i mobilności kotów, ustalono następujące stadia choroby zwyrodnieniowej stawów:

• stadium 1. – wczesne objawy ograniczonej aktywności
• stadium 2. – okresowe objawy ograniczonej aktywności
• stadium 3. – wyraźne ograniczenie aktywności i niewielki spadek mobilności
• stadium 4. – utrata mobilności ze znacznym bólem.³

Multimodalne podejście do przewlekłego bólu u kotów

Ważne jest, aby poinformować właścicieli, że choroba zwyrodnieniowa stawów jest nieuleczalna i można jedynie łagodzić jej skutki w celu poprawy mobilności i jakości życia kota. Dr Colleran zaznaczyła, że najkorzystniejsze jest podejście multimodalne, ponieważ łączy ono tradycyjne leczenie, postępowanie wspomagające i modyfikację środowiska.

Jeżeli chodzi o leczenie farmakologiczne, można zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne. Dr Colleran powiedziała, że istnieje również kilka naprawdę pomocnych metod leczenia wspomagającego, takich jak laseroterapia albo akupunktura. Dodała też: „Moją ulubioną metodą jest Assisi Loop, ponieważ koty zupełnie się jej nie sprzeciwiają. Poza tym dostępne są dodatki żywieniowe, na przykład wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3”.

Modyfikacja środowiska obejmuje zmianę przestrzeni, w której przebywa kot, na bardziej komfortową, tak aby mógł łatwiej się po niej poruszać, i zapewnienie ciepłego legowiska, żeby wspomóc jego stawy. „Modyfikacja środowiska oznacza, że zmieniamy je tak, by dostosować się do tego, co dzieje się z kotem. Na przykład wielu moich klientów buduje schody lub rampy, aby koty mogły dostać się do wysoko położonych miejsc, gdzie lubią siedzieć i obserwować otoczenie albo ptaki na zewnątrz”.

Co nowego w leczeniu bólu u kotów?

Podczas zjazdu Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii (ang. American Veterinary Medical Association) w 2022 r.⁴ Alonso Guedes, DVM, PhD, profesor anestezjologii w University of Minnesota College of Veterinary Medicine, mówił o nowym leku – przeciwciałach monoklonalnych przeciw czynnikowi wzrostu nerwów.

Czynnik wzrostu nerwów (ang. nerve growth factor, NGF) jest syntetyzowany i aktywny wobec wielu typów komórek. Różne komórki wydzielają go i pozostają pod jego wpływem. Podczas przewlekłego stanu zapalnego związanego z chorobą zwyrodnieniową stawów regulacja wydzielania czynnika wzrostu nerwów ulega zaburzeniu, co powoduje ośrodkową i obwodową sensytyzację oraz przeczulicę. U pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów wzrasta wydzielanie czynnika wzrostu nerwów, co powoduje uwrażliwienie obwodowych i centralnych zakończeń neuronów w rdzeniu kręgowym.