Piwalonian dezoksykortykosteronu stosowany jest w mineralokortykosteroidowej terapii zastępczej u psów z pierwotną niedoczynnością kory nadnerczy (chorobą Addisona). W tym artykule omówiono jego mechanizm działania, dawkowanie, monitorowanie, skuteczność i bezpieczeństwo, jak również zastosowanie kliniczne dwóch postaci leku: Percorten-V [dopuszczony do obrotu wyłącznie w USA, pierwszy produkt leczniczy dopuszczony przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration, FDA) do leczenia choroby Addisona u psów (przyp. tłum.)] oraz Zycortal [produkt leczniczy dopuszczony do obrotu w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce, oraz w USA (przyp. tłum.)].

Mechanizm działania

Piwalonian dezoksykortykosteronu jest długo działającym analogiem dezoksykortykosteronu – endogennego hormonu steroidowego i prekursora aldosteronu. Podany pozajelitowo, wywołuje takie same efekty fizjologiczne jak endogenny aldosteron, zwiększając retencję sodu w kanaliku dystalnym i kanalikach zbiorczych nerki poprzez aktywną resorpcję sodu i podwyższenie stosunku sodu do potasu.¹ W związku z tym zwiększa stężenie sodu i chlorków w surowicy, sprzyja wydalaniu potasu i powoduje zwiększoną osmotyczną retencję wody w nerkach. Ogólnie uważa się, że piwalonian dezoksykortykosteronu nie ma działania glikokortykosteroidowego, chociaż niektórzy sugerują słabe działanie,² i u pacjentów z chorobą Addisona, u których występują niedobory zarówno glikokortykosteroidów, jak i mineralokortykosteroidów, powinien być stosowany w połączeniu z odpowiednim leczeniem zastępczym glikokortykosteroidami. Producenci obu preparatów zalecają stosowanie go łącznie z prednizonem lub prednizolonem w dawce początkowej 0,2-0,4 mg/kg m.c./dobę.^3,4

Preparaty

Percorten-V został zatwierdzony przez FDA do stosowania u psów w 1998 roku, a Zycortal został zatwierdzony do stosowania przez Europejską Agencję Leków w 2015 roku, a następnie w 2016 roku przez FDA. Oba produkty zawierają 25 mg/ml dezoksykortykosteronu i mają postać zawiesiny mikrokrystalicznej, co pozwala na powolne rozpuszczanie i przedłużone uwalnianie leku.^1,4 Różnią się zastosowanym środkiem konserwującym i środkiem powierzchniowo czynnym.¹ Percorten-V jest przeznaczony do stosowania w postaci iniekcji domięśniowych, chociaż w praktyce klinicznej często jest podawany podskórnie. Zycortal jest przeznaczony do iniekcji podskórnych. Badania farmakokinetyczne wykazały, że Zycortal po podaniu podskórnym ma dłuższy okres półtrwania (17 dni) w porównaniu z podaniem domięś­niowym (osiem dni).¹