BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Rehabilitacja
Rehabilitacja stawu kolanowego z uszkodzonym więzadłem krzyżowym doczaszkowym i celowane ćwiczenia terapeutyczne
Chris W. Frye
Więzadło krzyżowe doczaszkowe pełni kilka funkcji mechanicznych. Zapobiega przeprostowi, wewnętrznej rotacji, doczaszkowemu przemieszczaniu się kości piszczelowej względem kości udowej i dostarcza ważnych informacji proprioceptywnych potrzebnych do nerwowo-mięśniowej kontroli kończyny. U psów osłabienie więzadła ma niemal zawsze podłoże zwyrodnieniowe i skutkuje rozluźnieniem więzadła, niestabilnością stawu, zapaleniem, bólem i chorobą zwyrodnieniową stawów. W konsekwencji choroba więzadła krzyżowego doczaszkowego u psów ma wpływ zarówno na kinetyczne (utrzymywanie ciężaru ciała), jak i kinematyczne (ruch) funkcje kończyny miednicznej, co skutkuje kulawizną. Głębsze zrozumienie prawidłowej fizjologii i anatomii psów pozwala na opracowanie bardziej celowanych schematów fizjoterapii.
W stawie kolanowym znajdują się bierne i aktywne stabilizatory. Do stabilizatorów biernych należą więzadła, torebka stawowa, łąkotka, siły adhezji/kohezji mazi stawowej i ograniczona objętość stawu. Stabilizacja aktywna jest zapewniona przez otaczające mięśnie i ścięgna. W aktywnej stabilizacji kluczową rolę odgrywa czucie głębokie, które częściowo opiera się na informacjach dostarczanych z mechanoreceptorów rozmieszczonych w tkankach miękkich stawów, takich jak torebka stawowa, więzadła, łąkotka, otaczające mięśnie/ścięgna i okoliczna skóra. Te proprioreceptory dostarczają ośrodkowemu układowi nerwowemu informacje o pozycji i szybkości ruchu stawu oraz kończyny, wnosząc swój wkład w odruchy rdzeniowe i nadrdzeniową kontrolę motoryczną, zarówno na poziomie świadomym, jak i podświadomym. Stabilizacja aktywna może być dodatkowo wzmocniona poprzez mechanizmy sprzężenia wyprzedzającego, takie jak wzrok i świadome przewidywanie pewnych ruchów podczas konkretnych aktywności, pracy lub sportu. U psów zidentyfikowano mechanoreceptory w więzadle krzyżowym doczaszkowym. Zwykle koncentrują się one w jednej trzeciej bliższej więzadła. U ludzi rozciągnięcie więzadła wywołuje odruchowy skurcz ścięgna udowego. Podobny odruch może występować u psów. Zarówno u ludzi, jak i u psów podczas badań mechanicznych stwierdzono, że ścięgna i mięśnie udowe są agonistami więzadła krzyżowego doczaszkowego. Psy z uszkodzonym więzadłem krzyżowym doczaszkowym wykazywały zmniejszony skurcz więzadeł i mięśni udowych. U tych psów, ze zmniejszoną ilością bodźców płynących z kończyn miednicznych, występował szybszy rozwój choroby zwyrodnieniowej kości i stawów przy jednoczesnym uszkodzeniu więzadła krzyżowego doczaszkowego. Innymi słowy, psy z osłabieniem proprioceptywnej informacji zwrotnej z więzadła krzyżowego doczaszkowego wykazywały słabą kontrolę nerwowo-mięśniową stawu i szybszy rozwój choroby zwyrodnieniowej kości i stawów.