Zaburzenia kompulsywne można określić jako normalne zachowania, które są nadmiernie powtarzane, występują długotrwale i bez znanej przyczyny. Nie wszystkie powtarzające się zachowania powinny być jednak uważane za kompulsywne. Kryteria diagnostyczne zaburzeń kompulsywnych obejmują zwykle nieprawidłowe, powtarzające się zachowanie wykonywane nadmiernie oraz bez znanej przyczyny, które jest trudne do przerwania i występuje zamiast innych normalnych zachowań.¹

Mimo że zaburzenia kompulsywne są stosunkowo rzadko rozpoznawane u kotów, mogą prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia zarówno kota, jak i jego właściciela.² Analogiczną chorobę u ludzi, czyli zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (ang. obsessive-compulsive disorder, OCD), wyróżnia obecność natrętnych myśli poprzedzających kompulsywne zachowanie. Żadne obecnie dostępne dowody naukowe nie wskazują na to, aby zwierzęta doświadczały natrętnych myśli, natomiast epizody zachowań kompulsywnych są u nich często wywoływane przez stresujące lub silnie pobudzające sytuacje.³

W przypadku psów i kotów takie zachowania mogą być sklasyfikowane jako zaburzenia ruchowe, związane z jamą ustną, agresja, wokalizowanie lub halucynacje. Rozróżnienie tych zachowań jest istotne, ponieważ rozpoznanie różnicowe jest inne w zależności od choroby leżącej u jego podstaw. Przykładem są zachowania związane z jamą ustną, które częściej są skutkiem zapalenia przewodu pokarmowego, a nie problemem o podłożu wyłącznie behawioralnym. Nadmierna pielęgnacja u kota często wynika z choroby skóry przebiegającej ze świądem, której nie można rozpoznać bez pełnego badania dermatologicznego.⁴ Podobne objawy mogą wskazywać na bolesność określonej części ciała, na przykład brzucha przy chorobie dolnych dróg moczowych kotów lub przewlekłym zapaleniu trzustki.⁵ W przypadku halucynacji, agresji oraz niektórych zaburzeń ruchowych należy rozważyć diagnostykę różnicową obejmującą choroby neurologiczne.⁵ Przy występowaniu halucynacji powinno się wziąć pod uwagę także choroby okulistyczne.⁵ Aby zidentyfikować przyczynę kryjącą się za wszystkimi nieprawidłowymi, powtarzającymi się zachowaniami oraz wykluczyć inne zaburzenia behawioralne, należy zebrać pełną historię pacjenta w celu określenia okoliczności, bodźców wyzwalających, częstotliwości oraz czasu danego zachowania (tab. 1).

Zachowania kompulsywne są związane z leżącymi u ich podstaw zaburzeniami lękowymi, które często niestety nie mogą zostać wyleczone, ale można je łagodzić przez całe życia kota. Leczenie zaburzenia kompulsywnego ma na celu zmniejszenie jego częstot...