2. Zapis topograficzny jest przydatny do udokumentowania lokalizacji (ryc. 1 i 2). Ponadto należy zmierzyć zmianę suwmiarką w trzech wymiarach i zapisać dane. Umożliwi to obiektywną ocenę wzrostu guza.
- Gdy guz jest umiejscowiony na kończynie lub na tułowiu, należy zmierzyć i zanotować odległość od bliższej granicy do dalszej, od granicy pośrodkowej do bocznej oraz wysokość guza.
- Gdy guz znajduje się na głowie, należy zapisać odległość od granicy dogłowowej do doogonowej, odległość od granicy przyśrodkowej do bocznej oraz głębokość.
- Suwmiarki trzeba używać ostrożnie, aby nie ściskać guza, gdyż może to spowodować fałszywe zaniżenie jego wymiarów.
Edukacja właściciela:
1. Mogą pojawić się wyniki fałszywie ujemne (około 31%), ale wyniki fałszywie dodatnie są rzadkie. Jeżeli więc badanie cytologiczne nie wykaże raka, ale guz nie za zachowuje się jak zmiana łagodna, zaleca się pobranie próbek tkanek w celu potwierdzenia rozpoznania.4
2. Badanie cytologiczne nie pozwala ustalić stadium raka. W tym celu konieczne jest badanie histopatologiczne.
3. Badanie cytologiczne służy do oceny komórek. W badaniu histopatologicznym ocenia się tkanki.
Mit 3. U pacjentów z kostniakomięsakiem rokowanie jest gorsze, jeżeli w momencie rozpoznania podwyższona jest wartość ALP
Kwestia ta jest dyskusyjna. W badaniu przeprowadzonym w 1998 roku przez Ehrharta i wsp. po raz pierwszy odnotowano niekorzystny wpływ podwyższonej aktywności fosfatazy zasadowej (ALP) u pacjentów przy wstępnym rozpoznaniu na czas przeżycia i okres wolny od choroby.5 Korelacja ta została potwierdzona w weterynarii w licznych dużych metaanalitycznych badaniach.6 Według różnych źródeł czas wolny od choroby przy podwyższonych wartościach ALP w momencie rozpoznania wynosi od 147 do 177 dni, a przy wartościach prawidłowych od 366 do 546 dni.6 Podobnie jak u ludzi, jeżeli po zabiegu chirurgicznym nie dochodzi do obniżenia wartości ALP, czas wolny od choroby ulega znacznemu skróceniu.5
Jednakże w 2001 roku Saam i wsp. opublikowali wyniki jednego z pierwszych badań przeczących istnieniu korelacji między podwyższoną aktywnością ALP w momencie pierwszego rozpoznania a niekorzystnym rokowaniem. W kilku mniejszych badaniach wnioski były takie same. Większość autorów uważała, że wyniki te mogą być skutkiem błędu statystycznego typu II i/lub wynikać z mniejszej liczby guzów. Ogólna wartość ALP w surowicy jest sumą aktywności związanej z kośćmi, wątrobą i izoenzymem indukowanym glikokortykosteroidami. Autorzy ci byli zdania, że podwyższona wartość ALP w surowicy u niektórych psów z kostniakomięsakiem jest skutkiem zaburzeń endokrynologicznych lub chorób wątroby i jej wartość prognostyczna u części pacjentów jest mniejsza.7
W przypadku pacjentów z rozpoznanym rakiem niezbędna jest edukacja właścicieli. Przy zastosowaniu samej amputacji średni okres przeżycia wynosi 25 tygodni lub mniej. Roczne przeżycie stwierdza się u 11,5% pacjentów, a dwuletnie u 2%.5 Czas przeżycia w przypadku zabiegu chirurgicznego i następującej po nim chemioterapii jest różny w zależności od badań i użytego chemioterapeutyku. Roczne przeżycie obserwowano u 20-36,5% pacjentów, dwuletnie u 18-22%, a trzyletnie u 10-19%.5,8 Właścicielom pacjentów, u których w momencie rozpoznania ALP było podwyższone, należy przedstawić te statystyki, by ułatwić im podjęcie decyzji dotyczącej leczenia, tak by nie opierali jej wyłącznie na tym czynniku. Podwyższona aktywność ALP jest tylko jednym z elementów wpływających na rokowanie w przypadku tego raka.
dvm360.com • April 2023
Tasha Ostrowski, RVT
Heather Towle Millard, DVM, MS, DACVS-SA
Phoenix Veterinary Surgical Specialists
