Eksperci oddzielają fakty od fikcji.

Mit 1. Rozpoznanie złośliwego guza sutka nie pozwala przewidzieć rozwoju drugiego złośliwego guza

Wbrew zasadzie „50/50”, zgodnie z którą połowa guzów sutka u psów to zmiany łagodne, w badaniach Stratmanna i wsp., których wyniki opublikowano w „Veterinary Surgery” w 2008 roku, tylko u 26% spośród 99 suk stwierdzono guzy łagodne, a 74% guzów miało charakter złośliwy.¹

Najczęściej występującym typem łagodnych guzów były gruczolaki, a najczęstszym nowotworem złośliwym był rak. Wszystkie guzy usunięto całkowicie z zachowaniem czystych marginesów histopatologicznych, stosując miejscowe lub regionalne mastektomie. U pięćdziesięciu siedmiu pacjentek (58%) po mastektomii rozwinęły się nowe guzy sutka w jednym z pozostałych gruczołów mlekowych po tej samej stronie. U psów, u których na początku występował złośliwy guz sutka, częściej rozwijał się potem inny złośliwy nowotwór. Od czasu pierwszego chirurgicznego usunięcia guza do rozwoju nowego nowotworu upływało od jednego do 60 miesięcy. Autorzy uważają, że należy uwzględniać tę informację podczas podejmowania decyzji, czy wykonać radykalną, czy regionalną mastektomię.¹

Dla przypomnienia, ryzyko rozwoju raka sutka wynosi 0,5%, jeżeli sterylizację wykonano przed pierwszą rują, 8%, jeżeli zabieg miał miejsce po pierwszej rui, i 26%, jeżeli wykonano go po drugim cyklu rujowym.²

Mit 2. Niezgodność między skórną cytologią i podskórną histopatologią w przypadku klasyfikowania próbek jako nierakowych jest mniejsza niż 10%

W badaniach wykonanych przez Ghisleni i wsp. 67 z 292 próbek cytologicznych zostało zaklasyfikowanych jako nierakowe. W tych 67 przypadkach zgodność między wynikami cytologicznymi i histopatologicznymi (rzeczywiście ujemne) uzyskano w 46 próbkach (68,7%). Fałszywie ujemne wyniki w badaniach cytologicznych (rak był obecny, ale go nie rozpoznano) stwierdzono w 21 z 67 próbek (31,3%).³

Dla przypomnienia:

• Czułość – stosunek wyników prawdziwie dodatnich do fałszywie ujemnych
• Swoistość – stosunek wyników prawdziwie ujemnych do fałszywie dodatnich.

Z 292 próbek 176 rozpoznano w badaniach cytologicznych jako rakowe, a w 175 próbkach ze 176 zostało to potwierdzone histopatologicznie (wysoki odsetek próbek prawdziwie dodatnich). W przypadku żadnej z próbek cytologicznych uznanych za łagodne nie zmieniono klasyfikacji po badaniu histopatologicznym.³

Spośród 292 próbek 49 (16,8%) zostało odrzuconych z powodu małej liczby komórek. Należy oceniać jakość preparatów przed ich wysłaniem do laboratorium, by ograniczyć ryzyko, że będą one niediagnostyczne ze względu na małą liczbę komórek, ich uszkodzenie, rozcieńczenie preparatu krwią i/lub obecność artefaktów.³

Pomocne wskazówki dla lekarzy praktyki ogólnej:

1. Jeżeli tkanka, z której będzie pobierana próbka, jest miękka, lepiej jest użyć małej igły i strzykawki, gdyż zmniejsza to ryzyko zanieczyszczenia krwią.

2. Jeżeli tkanka jest tęga, można użyć większej igły i strzykawki, by wytworzyć odpowiednie podciśnienie umożliwiające wessanie komórek do igły.

3. Jeżeli zmienia się kierunek wkłuwania igły, nie powinno się wysuwać jej poza guz, ponieważ komórki guza mogą przemieścić się do wnętrza strzykawki i nie zostaną wypchnięte na szkiełko. Ponadto wysunięcie igły poza guz może spowodować zanieczyszczenie okolicznych tkanek zarażonymi lub nowotworowymi komórkami i utrudnić przyszły zabieg chirurgiczny.

4. Igłę należy kierować jak najbardziej prostopadle w stosunku do tkanki guza podskórnego lub skórnego, tak by kanał po wkłuciu igły został usunięty w czasie zabiegu.

5. Nie należy wywierać podciśnienia dłużej niż kilka sekund. Przedłużone działanie ujemnego ciśnienia może uszkadzać komórki, powodować ich zassanie do strzykawki i uszkadzać naczynia krwionośne.

6. Zbyt małe podciśnienie oraz zbyt wolne i/lub powierzchowne wkłuwanie igły może być przyczyną pobrania małej liczby komórek.

Inne wskazówki i rady:

1. Przy pobieraniu próbek z każdego guza należy używać nowej igły.