Immunoterapia alergenowa (ang. allergen immunotherapy, AIT), znana również jako odczulanie, jest wykorzystywana w leczeniu alergii spowodowanych reakcją nadwrażliwości na czynniki środowiskowe zarówno u ludzi, jak i u psów. Polega ona na stopniowym podawaniu wzrastających objętości roztworu alergenów w celu wywołania korzystnych zmian immunologicznych.^1,2

W przeciwieństwie do tradycyjnego leczenia farmakologicznego immunoterapia alergenowa może wpływać na nieprawidłową odpowiedź immunologiczną pacjenta, powodując jej przesunięcie w kierunku stanu tolerancji (ryc. 1). Celem tej metody jest indukcja i utrzymanie „tolerancji klinicznej” na alergeny, co prowadzi do złagodzenia lub nawet całkowitego ustąpienia objawów klinicznych choroby, a co za tym idzie zmniejszenia lub całkowitego wyeliminowania potrzeby stosowania dodatkowo leczenia farmakologicznego.¹ Obecnie immunoterapia alergenowa jest jedyną metodą leczenia zaburzeń związanych z nadwrażliwością typu I.³

Podskórna immunoterapia alergenowa z wykorzystaniem ekstraktów z pyłków traw u pacjentów z katarem siennym została wprowadzona 110 lat temu przez Leonarda Noona.⁴ Kilkadziesiąt lat później to podejście terapeutyczne z powodzeniem zastosowano u psów i od tego czasu nadal jest podstawą leczenia.⁵ Chociaż główne zasady podskórnej immunoterapii alergenowej pozostają takie same, obecnie stosowane są różne jej rodzaje, co zostało opisane w poniższym artykule. Różnią się one drogą podania, schematem podawania, obecnością lub brakiem adiuwantu i swoistością alergenów.

Rodzaje podskórnej immunoterapii alergenowej

Konwencjonalna podskórna immunoterapia z wykorzystaniem preparatów bez adiuwantów

Ten rodzaj immunoterapii obejmuje niestandardowe wodne mieszanki alergenów dobierane w oparciu o historię choroby pacjenta i wyniki śródskórnych lub serologicznych (oceniających stężenie przeciwciał klasy IgE) testów alergicznych.6 W początkowej f...

Tzw. szybka immunoterapia podskórna z wykorzystaniem preparatów bez adiuwantów

W przypadku tego typu immunoterapii w początkowej fazie leczenia stosowanie konwencjonalnej immunoterapii alergenowej z wykorzystaniem preparatów bez adiuwantów jest zintensyfikowane i skrócone do 24 godzin, co daje średnio jedno wstrzyknięcie co 30-60 minut.^5,13 Takie podejście bardzo szybko wprowadza pacjenta w fazę podtrzymującą leczenia, która może być następnie kontynuowana w domu. Chociaż doniesienia o poważnych reakcjach niepożądanych w związku ze stosowaniem tzw. szybkiej immunoterapii u psów są rzadkie, ta metoda powinna być wykorzystywana wyłącznie u pacjentów hospitalizowanych, pod ścisłym nadzorem lekarza weterynarii. Do tej pory nie wykazano wyższej skuteczności podskórnej szybkiej immunoterapii z użyciem preparatów bez adiuwantów w stosunku do podskórnej konwencjonalnej immunoterapii alergenowej.⁵