Zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego (otitis externa) u psów stanowi częsty problem dermatologiczny w codziennej praktyce klinicznej. Stanom zapalnym zewnętrznego przewodu słuchowego wielokrotnie towarzyszą ból i świąd (objawiający się na przykład potrząsaniem głową, drapaniem okolicy ucha). Kiedy choroba przyjmie charakter przewlekły, znacznie trudniej jest ją wyleczyć. Dlatego zawsze należy dążyć do ustalenia przyczyn pierwotnych i ich wyeliminowania lub długofalowego leczenia.

Zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego uważane jest za chorobę o etiologii wieloczynnikowej, której najpowszechniejszą przyczyną pierwotną są alergie i której często towarzyszą powikłania zakaźne (bakteryjne lub drożdżakowe). Ponadto na proces chorobowy wpływają również czynniki predysponujące i podtrzymujące (tab. 1).^1,2

Proces diagnostyczny u pacjenta z zapaleniem zewnętrznego przewodu słuchowego powinien obejmować zebranie szczegółowego wywiadu, przeprowadzenie dokładnego badania klinicznego, w tym badania otologicznego, jak również wykonanie badania cytologicznego. Badania bakteriologiczne i mykologiczne rzadko są konieczne, chyba że niezbędne jest leczenie zapalenia ucha środkowego antybiotykami o działaniu ogólnym. Badania obrazowe (takie jak tomografia komputerowa, badanie radiologiczne) pomagają ocenić stopień mineralizacji chrząstki zewnętrznego przewodu słuchowego lub stopień zniszczenia struktur kostnych ucha środkowego, a także określić nieprawidłowości dotyczące tkanek miękkich. Na podstawie wyników tych badań podejmowana jest decyzja, czy konieczne jest leczenie chirurgiczne. Wyniki badania radiologicznego bywają fałszywie ujemne, mimo to w praktyce ogólnej stanowi ono rozsądny wybór pod kątem finansowym.

Otoskopia umożliwia ocenę ilości i konsystencji woskowiny lub wysięku znajdującego się w przewodzie słuchowym, weryfikację obecności ciał obcych i/lub zmian wytwórczych oraz określenie stopnia zaawansowania stanu zapalnego i zwężenia przewodu słuchowego. Zawsze, kiedy to możliwe, należy ocenić błonę bębenkową pod kątem wszelkich nieprawidłowości (na przykład nieprzezierności) lub perforacji. Skuteczną i szybką metodą umożliwiającą w warunkach klinicznych potwierdzenie obecności zakażenia w przewodzie słuchowym i zdefiniowanie jego rodzaju oraz określenie stopnia nasilenia stanu zapalnego jest badanie cytologiczne przewodu słuchowego z zastosowaniem barwienia zestawem Diff-Quick. Dlatego u żadnego zwierzęcia z otitis externa nie wolno pominąć badania cytologicznego.