Salbutamol jest lekiem rozszerzającym oskrzela, wskazanym jako terapia ratująca życie w zaostrzeniach astmy u kotów. Lek ten występuje w różnych postaciach. Najczęściej stosuje się salbutamol podawany wziewnie za pomocą inhalatora ciśnieniowego lub nebulizatora. Jest on również dostępny w postaci doustnej, jest ona jednak rzadko przepisywana kotom.

Jeżeli salbutamol (znany również jako albuterol – w USA, przyp. tłum.) jest stosowany z wykorzystaniem inhalatora ciśnieniowego, zazwyczaj podaje się go za pomocą maski twarzowej z komorą inhalacyjną (takiej jak AeroKat, Trudell Animal Health, trudellanimalhealth.com). Dlatego też przed podaniem leku konieczne jest przyzwyczajenie kota do zakładania maski, co maksymalizuje powodzenie tej metody. Gdy kot znajduje się w znieczuleniu ogólnym i wymaga leczenia rozszerzającego oskrzela, wziewny salbutamol można podawać bezpośrednio do rurki dotchawiczej za pomocą inhalatora ciśnieniowego lub nebulizatora.

Mechanizm działania

Salbutamol jest selektywnym, krótko działającym agonistą receptorów ß₂, który oddziałuje na receptory ß₂-adrenergiczne, zmniejszając napięcie mięśni gładkich dróg oddechowych. Wiązanie salbutamolu z receptorami ß₂-adrenergicznymi na komórkach mięśni gładkich dróg oddechowych powoduje aktywację cyklazy adenylowej, co skutkuje zwiększoną syntezą wewnątrzkomórkowego cyklicznego 3’,5’-adenozynomonofosforanu (cyklicznego AMP). Cykliczny AMP aktywuje kinazę białkową A, która hamuje fosforylację miozyny i obniża stężenie wewnątrzkomórkowego wapnia zjonizowanego. Powoduje to rozkurcz mięśni gładkich ścian oskrzeli i prawdopodobnie w mniejszym stopniu również tchawicy.^1,2

Skuteczność

Salbutamol jest podstawowym środkiem stosowanym w leczeniu astmy u ludzi, z udokumentowaną skutecznością w odniesieniu do krótkotrwałego rozszerzania oskrzeli. W przypadku kotów dane dotyczące jego skuteczności są ograniczone do badań nad astmą wywołaną eksperymentalnie. W badaniach przeprowadzonych u kotów oceniano salbutamol sam lub w połączeniu z bromkiem ipratropium – antagonistą acetylocholiny, który jest również stosowany jako lek rozszerzający oskrzela. Wyniki tych badań były niejednoznaczne. W badaniu z 2005 roku oceniającym stosowanie salbutamolu i/lub bromku ipratropium stwierdzono zmniejszenie skurczu oskrzeli związanego z płukaniem oskrzelowo-pęcherzykowym (BAL), gdy stosowano leczenie skojarzone.³ W badaniu z 2009 roku w grupie zdrowych kotów salbutamol wydawał się skutecznym środkiem zapobiegającym skurczowi oskrzeli wywołanemu przez muskaryny.⁴ Jednak w badaniu z 2010 roku, w którym oceniano sam salbutamol oraz połączenie salbutamolu i bromku ipratropium w grupie kotów poddanych sensytyzacji poprzez ekspozycję na alergeny glisty świńskiej (Ascaris suum), wywołujące alergiczny skurcz oskrzeli, substancje te wykazywały ograniczoną skuteczność w odwracaniu skurczu oskrzeli, zarówno w grupie, w której koty otrzymywały sam salbutamol, jak i w terapii skojarzonej.⁵