Artykuł pomaga zrozumieć zespół zapalenia wątroby i dróg żółciowych oraz stłuszczenie wątroby u kotów.

Zespół zapalenia wątroby i dróg żółciowych u kotów (ang. feline cholangiohepatitis syndrome, CCHS) oraz stłuszcze­nie wątroby to dwie najczęściej występujące choroby wątroby u tego gatunku.^1,2 Ich objawy są zazwyczaj zróżnicowane i nieswoiste.¹ W przypadku obydwu chorób żółtaczka rozwija się w wyniku zmniejszonego klirensu bilirubiny, biegunka wynika z nadciśnienia wrotnego lub cholestazy, natomiast wymioty pojawiają się na skutek zmniejszonego usuwania toksyn albo bezpośredniej stymulacji nerwu błędnego.³

Encefalopatia wątrobowa (ang. hepatic encephalopathy, HE) występuje w wyniku zespolenia wrotno-obocznego³ lub jest spowodowana stłuszczeniem wątroby w związku z zaburzeniami równowagi aminokwasowej. Objawia się ślinotokiem, otępieniem, niezbornością i/lub drgawkami.⁴ Wielomocz/nadmierne pragnienie mogą wynikać z zaburzeń w obrębie rdzenia nerek (niskie stężenie mocznika), odwodnienia lub encefalopatii wątrobowej. Dysuria (zaburzenia oddawania moczu, bolesne i/lub utrudnione oddawanie moczu) może być spowodowana kamicą moczową (najczęściej kamicą struwitową).⁵ Nadwrażliwość na leki i substancje stosowane w trakcie znieczulenia może wynikać ze zmniejszonego metabolizmu wątrobowego leków GABA-ergicznych (benzodiazepin). Z kolei krwawienie z przewodu pokarmowego można zaobserwować w przypadku nadciśnienia wrotnego albo zaburzeń krzepnięcia.

Niezbędne badania, które powinny zostać wówczas wykonane, to pełne badanie morfologiczne krwi, profil biochemiczny surowicy, badanie moczu, koagulogram i obrazowanie diagnostyczne. Badanie czynności wątroby (test stymulacji kwasów żółciowych, stężenie amoniaku) nie jest konieczne w przypadku żółtaczki. W badaniu morfologicznym można zaobserwować akantocyty, co jest spowodowane zmienioną syntezą i transportem lipoprotein lub cholesterolu. Leukocytoza i/lub leukogram zapalny mogą wynikać z pierwotnych zaburzeń. Często obserwowane są ciałka Heinza, powstające w wyniku stłuszczenia wątroby na skutek stresu oksydacyjnego i niedoboru glutationu. W przypadku uszkodzenia wątroby obserwuje się podwyższoną aktywność aminotransferazy asparaginianowej (AST) i/lub aminotransferazy alaninowej (ALT), natomiast w przypadku wystąpienia cholestazy (zastoju żółci) stwierdza się podwyższoną aktywność fosfatazy zasadowej (ALP) i gamma-glutamylotransferazy (GGT). Obniżona zdolność wątroby do syntezy może skutkować hipoalbuminemią, hipocholesterolemią, hipoglikemią, obniżonym stężeniem azotu mocznikowego we krwi i hiperbilirubinemią (podwyższonym stężeniem bilirubiny we krwi). Hiperbilirubinuria (podwyższone stężenie bilirubiny w moczu) poprzedza hiperbilirubinemię i może być pierwszym wskaźnikiem niewydolności wątroby u kota. Analiza moczu może również ujawnić struwity (trójfosforany amonowo-magnezowe) i/lub występujące we moczu kryształy bilirubiny. Dodatkowo w przypadku stłuszczenia wątroby w moczu powszechnie występują kulki tłuszczu.⁶