Fizjoterapia – podstawowe badanie i ocena pacjenta

Kolejnym etapem badania neurologicznego jest badanie reakcji pozycji i postawy, tj. badanie korektury (świadomej propriocepcji), próba umiejscawiania, reakcja podporowa, skakanie połowiczne (hemiwalking), skakanie jednokończynowe (hopping), taczkowanie z kontrolą wzroku i bez kontroli. Następnie należy zbadać odruchy rdzeniowe na kończynach miednicznych (odruch rzepkowy, odruch mięśnia piszczelowego przedniego), na kończynach piersiowych (odruch mięśnia prostownika nadgarstka promieniowego) oraz odruch mięśni zginaczy. Ten punkt badania neurologicznego ma na celu zlokalizowanie choroby na terenie rdzenia kręgowego (C1–C5, C6–TH2, TH3–L2, L3–S3), co później ułatwi dobór ćwiczeń rehabilitacyjnych. Pomocny może być odruch mięśnia skórnego (pannikulus), który wykonuje się, szczypiąc peanem skórę wzdłuż kręgosłupa, zaczynając od nasady ogona symetrycznie po prawej i lewej stronie. Ocena czucia bólu głębokiego ma istotne znaczenie ze względu na ocenę rokowania oraz w trakcie monitorowania skuteczności terapii i rehabilitacji. Wykonanie oraz interpretacja badania neurologicznego pozwala na odróżnienie kulawizny ortopedycznej od tej spowodowanej deficytami neurologicznymi, a w przypadku uszkodzenia neurologicznego ułatwi jego lokalizację.

Wynik badania należy zapisać w protokole neurologicznym, co później ułatwi standaryzację kart pacjentów oraz ich ocenę według skali, monitorowanie postępów leczenia. Taka dokumentacja jest bardziej obiektywna i ułatwia komunikację pomiędzy ośrodkami rehabilitacyjnymi. Protokół uzupełniamy informacjami z pozostałych badań – zdjęć radiograficznych, badania ultrasonograficznego mięśni i ścięgien, wyników badania tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego.

Prawidłowo wykonane badanie i plan leczenia sporządzony na jego podstawie są podstawą do określenia celów terapii. Oprócz wskazań medycznych trzeba jednak wziąć pod uwagę oczekiwania właściciela i dopiero po przedyskutowaniu z nim opcji terapii dokonać ostatecznego wyboru postępowania. Może bowiem okazać się, że opiekun zwierzęcia nie oczekuje już powrotu psa do czynnego uprawiania sportu, a jedynie podstawowej sprawności – samodzielnego wyjścia na spacer, lub prawidłowego przygotowania psa do korzystania z wózka. Ważnym elementem rozmowy z właścicielem jest ocena potencjalnego zaangażowania właściciela w proces leczenia (ćwiczeń).

Plan leczenia powinien zawierać rodzaj zabiegów, ich liczbę, częstotliwość, długość zabiegu oraz to, kiedy spodziewamy się pierwszych efektów i jaki jest przybliżony czas potrzebny do osiągnięcia celu. Dobry plan musi również uwzględniać pomiary kontrolne w trakcie terapii – stan pacjenta powinien być oceniany na bieżąco, a sam plan korygowany zgodnie z postępami lub ich brakiem.

Powodzenie terapii zależy od wielu czynników, m.in. tolerancji przez samego pacjenta, zaangażowania jego opiekuna, umiejętności fizjoterapeuty, a przede wszystkim odpowiedniego doboru metod terapii, a ten możliwy jest tylko na podstawie rzetelnie i dokładnie wykonanego badania.