Białaczka kotów to choroba zakaźna wywoływana przez FeLV (ang. Feline Leukemia Virus) należący do rodziny Retroviridae. Zakażenie dotyczy zarówno kotów hodowlanych, jak i dziko żyjących lub przebywających w schroniskach. Wyróżnia się dwie główne formy – progresywną i regresywną. Szczegółowy wywiad oraz wybór odpowiednich metod diagnostycznych warunkują dalsze postępowanie terapeutyczne.

Dla lekarzy weterynarii i właścicieli zwierząt diagnostyka białaczki kotów często jest trudna ze względu na brak możliwości określenia, kiedy doszło do ekspozycji na wirusa. Materiał genetyczny FeLV może pozostawać zintegrowany z genomem komórek gospodarza, co czyni go niewykrywalnym w stosowanych tzw. szybkich testach. Odpowiedni dobór metod badawczych i właściwa interpretacja uzyskanych wyników pozwalają na określenie, z jaką formą zakażenia FeLV mamy do czynienia. Rzutuje to na dalsze postępowanie z pacjentem i umożliwia minimalizację ryzyka zakażenia pozostałych osobników.

Zakażenie wirusem białaczki kotów

Wirus białaczki kotów (FeLV) jest wrażliwy na czynniki fizyczne oraz chemicznie i łatwo ulega inaktywacji w środowisku. Przebieg zakażenia może być zróżnicowany i zależy m.in. od podtypu wirusa, stanu zdrowia zwierzęcia, wieku kota, warunków utrzymania, obecności przeciwciał przeciwko FeLV. Do zakażenia pomiędzy dorosłymi kotami dochodzi najczęściej przez kontakt bezpośredni – podczas korzystania ze wspólnych poideł i kuwet oraz wzajemnego wylizywania się. Kocięta mogą ulec zakażeniu, pijąc mleko matki (droga laktogenna) lub jeszcze w życiu płodowym (in utero) (18).

U blisko jednej trzeciej kotów, które miały kontakt z wirusem, rozwija się trwała wiremia. Większość takich osobników ginie w ciągu trzech lat w wyniku chorób wikłających FeLV. Choroby towarzyszące białaczce to m.in. chłoniak (lymphoma), niedokrwistości oraz szereg wtórnych zakażeń, które mogą rozwinąć się na skutek immunosupresyjnego działania samego wirusa (19). Koty zakażone FeLV z objawami klinicznymi są najczęściej odwodnione i wychudzone, a bladość błon śluzowych wskazuje na niedokrwistość (5) (ryc. 1, 2).

Następstwem zakażenia FeLV może być ponadto skaza krwotoczna, trombocytopenia tła autoimmunologicznego, białaczka szpikowa oraz limfatyczna, zapalenie jelita cienkiego, zapalenie kłębuszków nerkowych, zapalenie tęczówki i(lub) ciałka rzęskowego, a nawet bezpłodność. Kolejne 30-40% kotów pozostaje nosicielami FeLV, a u pozostałej części populacji dochodzi do eliminacji wirusa z organizmu.