Z okazji Światowego Dnia Cukrzycy, który jest obchodzony 14 listopada, przeprowadziłam z lek. wet. Jakubem Pernakiem krótki wywiad na temat tej choroby u zwierząt oraz tego, jak ją kontrolować. Lek. wet. Jakub Pernak jest właścicielem przychodni weterynaryjnej Neo Vet w Poznaniu. W codziennej pracy prowadzi konsultacje z zakresu medycyny kotów, endokrynologii, gastroenterologii, nefrologii i urologii. Od wielu lat pasjonuje się cukrzycą i konsultuje pacjentów z Polski i zagranicy.
Katarzyna Hylińska: Jaka jest skala problemu cukrzycy wśród zwierząt w obecnych czasach?
Jakub Pernak: Cukrzyca u zwierząt domowych, podobnie jak u ludzi, jest chorobą cywilizacyjną i występuje coraz częściej. Obecnie szacuje się, że dotyka ona 1 na 500 psów i 1 na 200 kotów, dużo więcej zwierząt jest jednak w stadium cukrzycy subklinicznej. Największym czynnikiem ryzyka jest plaga dzisiejszych czasów, czyli nadwaga – występuje aż u 60-80% psów i kotów. WSAVA, czyli Światowa Organizacja Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt, już w 2011 roku włączyła ocenę odżywienia do standardu badania klinicznego jako piątą oznakę życia, mającą kluczowy wpływ na jakość życia zwierząt domowych. Dlatego edukując właścicieli i oceniając kondycję ciała pacjentów podczas każdej wizyty, możemy znacząco zmniejszyć liczbę zwierząt z cukrzycą.
KH: Na jakie objawy powinniśmy być wyczuleni, jeśli chodzi o cukrzycę u zwierząt?
JP: Cukrzyca u zwierząt jest zwykle diagnozowana późno. Warto więc zwracać uwagę na jej najczęstsze objawy, czyli nadmiernie pragnienie i oddawanie moczu oraz utratę masy ciała przy prawidłowym lub zwiększonym apetycie. U psów częste jest nagłe pojawienie się zaćmy, a u kotów tzw. stopochodzenie, będące objawem neuropatii cukrzycowej. W przypadku rozwinięcia się cukrzycowej kwasicy ketonowej pacjenci są niejednokrotnie w złym stanie – wykazują apatię, osłabienie, brak apetytu i wymioty, a w badaniu klinicznym widoczne jest często odwodnienie. Dlatego warto wykonywać pełne badanie krwi i moczu u każdego zwierzęcia wykazującego powyższe objawy.
KH: Jaki cel ma umieszczenie sensora? Czy jego zastosowanie ułatwia życie właściciela zwierzęcia?
JP: Sensor FreeStyle Libre do pomiaru glukozy jest rewolucyjnym narzędziem, znacząco ułatwiającym właścicielom opiekę nad zwierzęciem z cukrzycą. Jest to niewielkie urządzenie, które umieszczone na skórze, mierzy co minutę stężenie glukozy w płynie śródtkankowym. Wyniki opublikowanych ankiet na temat jakości życia dla właścicieli psów i kotów z cukrzycą wskazują, że około 1/3 opiekunów zwierząt chciałoby mieć większą kontrolę nad leczeniem, a ponad połowa obawia się epizodów hipoglikemii. Sensor pozwala na ciągłe monitorowanie glukozy bez konieczności nakłuwania uszu. Dodatkowo ułatwia wykrywanie niebezpiecznych epizodów hipoglikemii, dzięki czemu znacząco zwiększa komfort zarówno właściciela, jak i zwierzęcia. Z kolei lekarz ma wgląd w szczegółowy raport stężenia glukozy w ciągu doby, co znacznie ułatwia dobór optymalnej dawki insuliny i przyspiesza osiągnięcie stabilizacji. Wszystko to sprawia, że leczenie cukrzycy jest znacznie łatwiejsze i mniej stresujące, co skutkuje częstszym powodzeniem terapii i mniejszą liczbą eutanazji.
KH: Na jak długo może być umieszczony sensor?
JP: Sensor działa zwykle 12-14 dni, choć u części zwierząt krócej. Po zakończeniu działania należy usunąć sensor, a ewentualne podrażnienie skóry w razie potrzeby leczyć objawowo. Komplikacje są rzadkie i przeważnie nie wymagają interwencji lekarza.
KH: Jak długo czeka się na remisję?
U kotów osiągnięcie remisji jest dużo łatwiejsze niż u psów. Wiele kotów osiąga ją w ciągu kilku lub kilkunastu tygodni od diagnozy, zależy to jednak od wielu czynników. Kluczowe jest zaangażowanie właściciela, doświadczenie lekarza i obecność chorób współistniejących. Dużo zależy też od samego pacjenta – około 10-20% kocich cukrzyków jest trudnych do ustabilizowania i nawet przy optymalnej terapii remisja nie jest możliwa. Według publikacji największe szanse na odstawienie insuliny u kotów są w ciągu 6 miesięcy od diagnozy. Mój rekordzista osiągnął remisję w ciągu 2,5 tygodnia. Pamiętam też pacjenta, który trafił do mnie po 4 latach leczenia i w ciągu kilku tygodni udało się odstawić insulinę. Co ważne, remisja nie powinna być celem leczenia, gdyż trudności w jej osiągnięciu bywają źródłem dużej frustracji i niepotrzebnego stresu właścicieli. Zamiast tego powinniśmy dążyć do stabilizacji, czyli ustąpienia objawów cukrzycy i unikania hipoglikemii, bo to one mają największy wpływ na komfort życia pacjenta i opiekuna.
U psów remisja zdarza się prawie wyłącznie po sterylizacji suk niesterylizowanych (około 10% pacjentów), pozostałe przypadki remisji są niezmiernie rzadkie.
KH: Bardzo dziękuję za rozmowę i za poświęcony czas.
