Przewlekła choroba nerek (PChN) u kotów i psów jest złożonym schorzeniem, które stanowi wyzwanie dla medycyny weterynaryjnej. Nowe badania wskazują na kluczową rolę osi jelitowo-nerkowej w patogenezie i zarządzaniu PChN. Dysbioza jelitowa i związany z nią dysmetabolizm mikrobiologiczny prowadzą do akumulacji toksyn moczowych i pogorszenia funkcji nerek. Badania wykazują, że mikrobiom jelitowy i jego metabolity mogą stanowić nowe cele terapeutyczne. Strategie terapeutyczne, takie jak zarządzanie dietą, probiotyki, adsorbenty i przeciwdziałanie zaparciom, mogą pomóc w przywróceniu równowagi metabolicznej i poprawie funkcji nerek u kotów i psów z PChN.
Mikrobiom jelitowy jest złożonym ekosystemem mikroorganizmów, które żyją w przewodzie pokarmowym, wpływając na zdrowie gospodarza przez produkcję metabolitów i modulację ekspresji genów. Zrównoważony mikrobiom jest kluczowy dla układu odpornościowego, wchłaniania składników odżywczych, utrzymania bariery jelitowej, syntezy ważnych substancji, takich jak SCFA i witamina B12, oraz ochrony przed patogenami.
Dysbioza może być zarówno wskaźnikiem, jak i przyczyną chorób. W PChN przejawia się zmniejszonym bogactwem i zróżnicowaniem drobnoustrojów oraz dominacją niektórych bakterii, co jest związane z pogorszeniem funkcji nerek. W zaawansowanej PChN wzrasta liczebność bakterii, takich jak Enterobacteriaceae i Escherichia coli, a zmniejsza się liczba korzystnych bakterii, takich jak Butyricicoccus spp., Roseburia i Bifidobacterium. Dysbioza może być dodatkowo pogłębiana przez stosowanie antybiotyków, środki wiążące fosforany i zmiany w diecie.
Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) i rozgałęzione krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (BCFA) są kluczowymi metabolitami mikrobiomu jelitowego, które mogą zostać zakłócone w przebiegu przewlekłej choroby nerek. SCFA, takie jak kwas octowy, propionowy i maślanowy, są produkowane przez bakterie beztlenowe fermentujące złożone polisacharydy w jelicie. Są one korzystne dla zdrowia jelit i całego organizmu, ponieważ regulują pH, działają przeciwzapalnie, wspomagają bariery jelitowe oraz metabolizm lipidów i glukozy. BCFA, wytwarzane w wyniku fermentacji białek, mają negatywny wpływ na jelita, wywołując stany zapalne i zmniejszając motorykę jelit.
U pacjentów z PChN obserwuje się zmniejszenie stężenia SCFA i zwiększenie stężenia BCFA, co jest związane z pogorszeniem funkcji nerek i wyniszczeniem mięśni. U kotów z zaawansowanym stadium PChN odnotowano zdecydowanie wyższe stężenia BCFA. W kontekście terapii PChN wprowadza się dietę o niskiej zawartości białka i wysokiej zawartości błonnika, co może pomóc w zmniejszeniu akumulacji toksyn moczowych i poprawie zdrowia.
Utrzymanie odpowiedniego spożycia kalorii i wysokiej jakości białka w diecie jest kluczowe, aby zapobiec wyniszczeniu białkowo-energetycznemu (PEW) u pacjentów z PChN. PEW charakteryzuje się utratą białek i energii, prowadzącą do osłabienia, zmęczenia i upośledzenia funkcji układu odpornościowego. Dlatego zarządzanie dietą jest istotnym elementem terapii u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek.
Zaburzenia w osi jelitowo-nerkowej, wynikające ze skomplikowanych interakcji między mikrobiomem jelitowym, metabolitami drobnoustrojów i funkcją nerek, odgrywają istotną rolę w powstawaniu i progresji PChN. Badania wskazują na podobieństwa między zmianami zachodzącymi w tej osi u zwierząt a tymi obserwowanymi u pacjentów z PChN, co podkreśla znaczenie kliniczne tej relacji w weterynarii.
Skierowanie terapii na mikrobiom jelitowy otwiera nowe możliwości w leczeniu PChN. Interwencje, takie jak odpowiednie zarządzanie dietą, stosowanie probiotyków, adsorbentów oraz zapobieganie zaparciom, mogą pomóc w redukcji toksyn moczowych i poprawie wyników leczenia pacjentów. Dzięki zrozumieniu i wykorzystaniu mechanizmów osi jelitowo-nerkowej lekarze weterynarii mają szansę na optymalizację strategii leczenia, co przyczyni się do poprawy jakości życia kotów i psów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek.
Dalsze badania nad osią jelitowo-nerkową pozwolą na głębsze zrozumienie jej złożoności i mogą prowadzić do innowacyjnych metod zarządzania PChN, poprawiając efektywność opieki nad pacjentami weterynaryjnymi.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1090023324001205?via%3Dihub
