16/03/2018
Dermatofitoza jest powierzchownym zakażeniem grzybiczym włosów, skóry, a czasami pazurów. U zwierząt choroba najczęściej jest wywoływana przez gatunki z dwóch rodzajów – Microsporum i Trichophyton. Chociaż jest wysoce zakaźna, rzadko doprowadza do śmierci zwierzęcia. Jeżeli nie jest leczona, przeważnie zostaje wyeliminowana przez układ immunologiczny. Może pojawić się u wszystkich pacjentów, predysponowane są jednak zwierzęta bardzo młode, bardzo stare oraz cierpiące na różne choroby. Objawy kliniczne są znacznie zróżnicowane zarówno u psów, jak i u kotów, ustalenie rozpoznania nie powinno jednak sprawiać trudności – można zrobić posiew mikologiczny, stosunkowo prosty i możliwy do wykonania w większości lecznic.
Dermatophytosis in a cat – difficulties in diagnosis and treatment
Dermatophytosis is a superficial fungal infection of hair, skin and, sometimes, nails. In animals, it is most commonly caused by one of two genera: Microsporum and Trichophyton. Although it is highly contagious and infectious, it is associated with little mortality; if left untreated, the infection is normally eliminated by the skin’s immune system. It can occur in any patient, but very young, very old and debilitated animals are most at risk. The clinical presentation is variable in dogs and cats, but definitive diagnosis is not technically difficult and is easily done via fungal culture. Luckily, fungal culture techniques are relatively simple and can be performed in-house.
Key words: dermatophytosis, Microsporum, Trichophyton, alopecia
Ryc. 1. Przerzedzenie sierści i wyłysienia na czole oraz na zewnętrznej stronie małżowin usznych. Skóra ulega zarówno przebarwieniu, jak i odbarwieniu. Obecne również niewielkie łuszczenie.
Do przychodni weterynaryjnej przyprowadzono kota europejskiego, długowłosego, wykastrowanego samca w wieku około 3 lat, o masie ciała 4 kg. Powodem konsultacji były objawy silnego świądu, utrata włosów oraz przebarwienia dookoła oczu i w okolicy warg.
Występowało również przewlekłe zapalenie spojówek i kot był pod stałą kontrolą okulistyczną – zalecono podawanie kropli o działaniu nawilżającym rogówkę. Zwierzę otrzymywało dobrej jakości karmę dla kotów sterylizowanych. W domu od około pół roku przebywał drugi kot, adoptowany ze schroniska, u którego nie stwierdzono zmian dermatologicznych. Oba koty miały możliwość wychodzenia na zewnątrz. Zwalczanie pasożytów zewnętrznych i wewnętrznych było prowadzone prawidłowo. Chory kot od kilku miesięcy był leczony w kierunku alergicznego zapalenia skóry, nie wykonywano u niego żadnych badań dodatkowych. Regularnie otrzymywał iniekcje glikokortykoidów o przedłużonym działaniu. Na początku leczenia objawy kliniczne ustępowały, jednak leki trzeba było podawać coraz częściej.
Właściciele twierdzili, że pierwszym objawem choroby było miejscowe przerzedzenie włosów. Następnie pojawił się silny świąd oraz przebarwienia skóry, a potem zmiany pourazowe powstałe w wyniku drapania. Badania w kierunku FIV i FeLV dały wyniki ujemne.
W dermatologicznym badaniu klinicznym stwierdzono obecność silnego świądu oraz zmian poświądowych. Zaobserwowano przerzedzenie włosów na czole oraz na zewnętrznej stronie małżowin usznych. Skóra była w niektórych miejscach przebarwiona, w innych odbarwiona. Obecne było łuszczenie. Zmiany miały charakter postępujący, rozprzestrzeniały się na całe ciało. Na tułowiu widoczne były nieregularnego kształtu wyłysienia z łuszczeniem. Podobne zmiany występowały również na brzuchu, były jednak bardziej nasilone niż na tułowiu. Kot był osowiały, miał zmniejszony apetyt.
W rozpoznaniu różnicowym uwzględniono najczęstsze choroby przebiegające z wyłysieniami (grzybica, nużyca) oraz ze świądem (świerzb, alergię na jad pcheł, alergię pokarmową i atopię).
W celu wykluczenia chorób pasożytniczych wykonano liczne zeskrobiny skóry, które dały ujemne wyniki. W badaniu mikroskopowym stwierdzono połamane włosy, co było najprawdopodobniej wynikiem wygryzania i wylizywania. Badanie lampą Wooda było ujemne, w posiewie na podłożu różnicującym DTM (Dermatophyte Test Medium) nie stwierdzono wzrostu grzybów chorobotwórczych.
Następnie podjęto decyzję o wykonaniu biopsji skóry. Za pomocą trepanu o średnicy 6 mm pobrano cztery wycinki skóry – z miejsc objętych zmianami oraz z granicy skóry zdrowej i chorej. Wycinki wysłano do laboratorium do badania histologicznego. Według standardowych procedur przeprowadzono barwienie metodami H&E i PAS. Wynik barwienia metodą PAS okazał się pozytywny – potwierdzono grzybicę skóry.
Za pomocą jałowej szczoteczki do zębów (test Mc Kenzie) pobrano ponownie materiał do przeprowadzenia posiewu mikologicznego. Materiał wysłano do laboratorium, gdzie wykonano posiew na podłoże Sabourauda. Po mniej więcej 10 dniach zaobserwowano wzrost grzybów chorobotwórczych z rodzaju Trichophyton.
Przeprowadzono też posiewy włosów pobranych od drugiego kota w domu, który nie wykazywał objawów klinicznych. Również uzyskano dodatni wynik posiewu, co potwierdziło nosicielstwo zarazka.
Ryc. 2. Zbliżenie zmian. Zmiany mają charakter postępujący. Na zdjęciu obserwujemy rozprzestrzenianie się zmian na głowie.
Grzybica wywołana przez dermatofity z rodzaju Trichophyton.
