Na temat jaskry u ludzi i zwierząt powstało wiele publikacji, z podręcznikami poświęconymi tylko tej chorobie włącznie. W artykule tym postaram się przybliżyć Czytelnikowi najważniejsze z punktu widzenia lekarza weterynarii praktyka wiadomości dotyczące patogenezy, diagnostyki i leczenia jaskry.

Jest to choroba stosunkowo często występująca u ludzi i zwierząt. W mojej praktyce jaskra stanowi około 5% przypadków okulistycznych. Ponieważ konsekwencją nieleczonej jaskry jest zawsze utrata widzenia, istotne jest prawidłowe rozpoznanie i szybkie wdrożenie odpowiedniej terapii. Zwierzęta trafiające do okulisty z jaskrą często już nie widzą na jedno oko. W takich wypadkach ważne jest staranne badanie drugiego oka i postępowanie adekwatne do jego stanu.

Definicja i mechanizm powstawania

Jaskrą nazywamy proces chorobowy, który w wyniku stosunkowo wysokiego ciśnienia śródgałkowego prowadzi do uszkodzenia fotoreceptorów i komórek zwojowych siatkówki, a co za tym idzie – do ślepoty. Utrata widzenia przebiega z zawężaniem pola widzenia, co jest związane z wcześniejszym uszkodzeniem siatkówki na jej peryferiach.

Opierając się na tej definicji, możemy stwierdzić, że nie każde podwyższenie ciśnienia śródgałkowego jest jaskrą. Jeżeli podwyższone ciśnienie śródgałkowe nie wiąże się z utratą widzenia, to stan taki powinniśmy określać jako nadciśnienie oczne. Z drugiej strony jednak zdarza się, że jaskra pojawia się mimo ciśnienia śródgałkowego pozostającego w granicach normy.

Ciecz wodnista jest wytwarzana przez komórki nabłonka wyrostków ciała rzęskowego, które jest tworem naczyniówki i znajduje się za tęczówką. Płyn ten przemieszcza się przez źrenicę do przedniej komory oka i opuszcza ją przez strukturę zwaną kątem przesączania. Produkcja płynu ocznego i jego odprowadzanie pozostają w stałej równowadze. U psów i kotów średnie ciśnienie śródgałkowe wynosi 14-18 mmHg, a u koni około 25 mmHg. Za górną granicę prawidłowego ciśnienia u psów i kotów przyjmuje się 25 mmHg. Ciśnienie śródgałkowe zmienia się w trakcie doby, a różnice mogą dochodzić do 5 mmHg.

Mechanizm powstawania jaskry jest przede wszystkim związany z różnicą ciśnień pomiędzy płynem ocznym a krwią w naczyniach siatkówki. Jeżeli ciśnienie śródgałkowe jest wyższe niż ciśnienie krwi w naczyniach siatkówki, dochodzi do ich zwężenia lub z...

U większości zwierząt pierwsze objawy zaburzeń widzenia pojawiają się, gdy ciśnienie śródgałkowe osiągnie wartość 50-60 mmHg. Są jednak zwierzęta, które ślepną przy dużo niższym ciśnieniu, nawet takim, które uważane jest za prawidłowe. Mogą mieć n...