12/06/2017
U ludzi otrzymujących te leki nadciśnienie opisano w 23% przypadków, zaburzenia w krążeniu mózgowym w niecałym 1%, drgawki w 2% i wybiórczą czerwonokrwinkową aplazję szpiku w mniej niż 1% przypadków.39 W pracy poświęconej zastosowaniu rekombinowanej erytropoetyny ludzkiej w leczeniu niedokrwistości u kotów i psów z niewydolnością nerek nadciśnienie było powikłaniem leczenia u 40-50% psów i kotów.19,40 Z naszego doświadczenia klinicznego wynika, że w podobnym procencie nadciśnienie występuje u psów i kotów leczonych darbepoetyną. Nadciśnienie wywołane preparatami pobudzającymi erytropoezę można leczyć blokerami kanałów wapniowych (amlodypina doustnie, 0,625 mg na kota i 0,1 mg/ /kg m.c. u psa) lub inhibitorami enzymu konwertującego angiotensynę (benazepryl lub enalapryl doustnie 0,5 mg/kg m.c. raz dziennie). Ciśnienie krwi i stężenie kreatyniny w osoczu należy skontrolować tydzień po rozpoczęciu leczenia.
Do wybiórczej czerwonokrwinkowej aplazji szpiku u ludzi, kotów i psów dochodzi na skutek powstawania neutralizujących przeciwciał przeciwko erytropoetynie, które reagują nie tylko z endogenną erytropoetyną, ale także krzyżowo z preparatami pobudzającymi erytropoezę.41 Choroba charakteryzuje się ciężką niedokrwistością nieregeneratywną i prawie całkowitym brakiem komórek prekursorowych układu czerwonokrwinkowego w szpiku. Przeciwciała mogą pozostawać w organizmie przez ponad osiem miesięcy i pacjenci są całkowicie uzależnieni od transfuzji krwi.3 Przeciwciała skierowane są przeciwko sekwencji aminokwasów erytropoetyny i chociaż erytropoetyna psów i kotów jest w mniej więcej 85% identyczna z ludzką, brak pełnej homologii jest uważany za przyczynę częstszego występowania wybiórczej czerwonokrwinkowej aplazji szpiku u zwierząt niż u ludzi. Powikłanie to występuje u 25-30% psów i kotów leczonych ludzkimi preparatami pobudzającymi erytropoezę.40,42 Z naszych obserwacji wynika, że wybiórcza czerwonokrwinkowa aplazja szpiku rzadziej jest niepożądanym skutkiem działania darbepoetyny (poniżej 10% przypadków) niż rekombinowanej erytropoetyny ludzkiej. Powikłanie jest trudne do leczenia i może utrzymywać się przez wiele miesięcy. Na leczenie składa się odstawienie leków pobudzających erytropoezę, przetaczanie krwi według potrzeb i ewentualna terapia immunosupresyjna prednizonem, cyklosporyną lub innymi lekami hamującymi układ odpornościowy.43,44
Trudności w doprowadzeniu do pożądanej wartości hematokrytu za pomocą preparatów pobudzających wytwarzanie krwinek czerwonych mogą wynikać z takich przyczyn jak niedobór żelaza, niedokrwistość związana z przewlekłymi chorobami zapalnymi, współistniejące choroby, zakażenia, krwawienia z nadżerek lub wrzodów zlokalizowanych w układzie pokarmowym, niewydolność albo zwłóknienie szpiku kostnego oraz wybiórcza czerwonokrwinkowa aplazja szpiku (ryc. 1). Dlatego też istotne znaczenie ma rozpoznawanie i leczenie współistniejących chorób oraz monitorowanie w kierunku obecności objawów wybiórczej czerwonokrwinkowej aplazji szpiku.
Patogeneza niedokrwistości towarzyszącej chorobom nerek jest wieloczynnikowa. Ważne jest jej rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia, aby nie dopuścić do konsekwencji nasilającej się niedokrwistości – upośledzenia przemian metabolicznych i obniżenia jakości życia pacjenta. Dostępnych jest wiele sposobów, jednak stosowanie leków pobudzających wytwarzanie erytrocytów i eliminowanie innych potencjalnych przyczyn niedokrwistości wydaje się najbardziej skutecznym postępowaniem długoterminowym.
Veterinary Medicine • Vol 106, No 5, May 2011, p. 236
Serge Chalhoub, DVM, DACVIM*
Cathy Langston, DVM, DACVIM
The Animal Medical Center, 510 East 62nd St., New York, NY 10065
* Obecny adres:
Charleston Veterinary Referral Center, 3484 Shelby Ray Court, Charleston, SC 29414
