Artykuł wiodący
Jak ustalić przyczynę gorączki u psów?
R. Harkin
Określenie „gorączka nieznanego pochodzenia” (ang. FUO – fever of unknown origin) jest często nadużywane w medycynie weterynaryjnej, ponieważ liczba pacjentów, u których rzeczywiście nie można ustalić jej prawdziwej przyczyny, jest względnie niewielka.
W roku 1961 Petersdorf i Beeson po raz pierwszy zdefiniowali gorączkę nieznanego pochodzenia u ludzi jako „gorączkę ≥ 38,3°C, która utrzymuje się dłużej niż przez trzy tygodnie i pomimo badań wykonywanych u hospitalizowanego pacjenta po upływie tygodnia nadal nie można ustalić jej bezpośredniej przyczyny”.1,2 Odniesienie do czasu przekraczającego trzy tygodnie miało na celu wykluczenie z retrospektywnej analizy tych przypadków gorączki nieznanego pochodzenia, w których przyczyną była ostra, samoograniczająca się choroba na tle zakaźnym (nierzadko wirusowym).1
Kiedy FUO opisuje się u psów, za gorączkę uważa się zazwyczaj temperaturę ciała przekraczającą 39,7-40°C, przy czym nie precyzuje się jej czasu.3,4 U zwierząt droga do ustalenia przyczyny utrzymującej się gorączki może być długa i kosztowna dla właścicieli. U większości pacjentów udaje się jednak w końcu określić, co było bezpośrednim powodem jej wystąpienia (patrz ramka: „Gorączka nieznanego pochodzenia u zwierząt – często mylące określenie”).
Wyzwania kliniczne
U pacjenta z podwyższoną temperaturą ciała duże znaczenie ma rozróżnienie, czy występuje u niego gorączka, czy też hipertermia na tle innym niż gorączkowe (patrz ramka: „Czy to gorączka, czy hipertermia?”).
U większości psów z gorączką podczas badania klinicznego udaje się wykazać jakąś nieprawidłowość, która pomaga ukierunkować proces diagnostyczny. Do zmian towarzyszących gorączce należą między innymi: powiększenie węzłów chłonnych, nagromadzenie płynu w jamach stawowych, ból bądź dyskomfort podczas omacywania kręgosłupa lub jego okolicy, łagodny kaszel, nieprawidłowości stwierdzane w badaniu osłuchowym klatki piersiowej, powiększony i bolesny gruczoł krokowy lub powiększenie obrysu jąder u niekastrowanych psów, opór podczas zginania głowy i szyi, przekrwione i obrzęknięte dziąsła albo tkliwość jamy brzusznej podczas jej omacywania.
Pies, u którego powodem wizyty jest tylko słabo zdefiniowane przez właściciela zmniejszenie reaktywności na bodźce i pogorszenie apetytu, może stanowić szczególne wyzwanie diagnostyczne, przy założeniu, że jedynym istotnym zaburzeniem stwierdzanym u niego w rutynowym badaniu klinicznym jest gorączka. Zagadkowa gorączka u pacjenta staje się jeszcze większym dylematem dla lekarza, jeżeli:
