05/11/2018
Częstym objawem wywoływanym przez oportunistyczne mykobakterie są przewlekłe niegojące się rany, które początkowo można pomylić z ropniami powstającymi po walkach kotów. Zmiany takie najczęściej lokalizują się w tylnej części brzucha, w pachwinach lub w okolicy lędźwiowej (choć mogą rozwinąć się w każdym miejscu ciała). Mają postać odgraniczonych obszarów płytek lub guzków, z czasem formujących zgrubienia obejmujące tkankę podskórną, w obrębie których tworzą się punktowe, sączące przetoki z wydobywającą się z nich wodnistą, krwistą treścią.
Choroba może sprawiać trudności diagnostyczne. Aby uwidocznić mikroorganizmy w preparatach pobranych ze zmian zamkniętych techniką aspiracyjnej biopsji cienkoigłowej, konieczne jest zastosowanie barwień specjalnych, wykorzystujących cechę kwasooporności mykobakterii. W badaniu histopatologicznym skóry stwierdza się obecność wieloguzkowego lub rozlanego ropno-ziarniniakowego zapalenia skóry i tkanki podskórnej. Zawsze wskazane jest wykonanie dodatkowych barwień specjalnych w celu ostatecznego potwierdzenia obecności mykobakterii w obrębie obserwowanych zmian. Badanie hodowlane w przypadku mykobakterii może trwać dłużej niż typowe badanie mikrobiologiczne.
Leczenie bywa często frustrujące zarówno dla lekarza, jak i dla właściciela zwierzęcia. Niejednokrotnie niezbędna jest długotrwała antybiotykoterapia ogólna (trwająca od trzech do dwunastu miesięcy), którą należy kontynuować 1-2 miesiące po ustąpieniu zmian skórnych. Wybór antybiotyku powinien być oparty na wynikach badań mikrobiologicznych i antybiotykogramu. W wielu przypadkach nieodzowna jest terapia skojarzona, a u niektórych pacjentów konieczne jest chirurgiczne wycięcie i oczyszczenie tkanek objętych procesem chorobowym.
Pęcherzyca liściasta (ryc. 3) jest najczęstszą chorobą autoimmunologiczną u psów i kotów. Chorują zwierzęta w różnym wieku, obu płci i różnych ras. Przedstawiciele rasy akita inu i chow chow mogą wykazywać predyspozycje do tej choroby. W przebiegu pęcherzycy liściastej dochodzi do tworzenia się przeciwciał skierowanych przeciwko cząsteczkom adhezyjnym keratynocytów.
Ryc. 3. Pęcherzyca liściasta jest najczęściej występującą chorobą autoimmunologiczną u psów i kotów.
Wykwitami pierwotnymi w przypadku pęcherzycy liściastej są duże, powierzchowne krosty obejmujące kilka mieszków włosowych. Krosty te łatwo pękają, przez co u pacjentów dotkniętych pęcherzycą często obserwuje się pokryte strupami nadżerki i wyłysienia. W typowym przebiegu zmiany pojawiają się na lusterku nosowym, małżowinach usznych, wokół oczu, choć zdarza się także uogólniona postać choroby. U kotów zmiany często obejmują łożysko pazurów, a po wyrwaniu pazura widoczny jest gęsty, serowaty wysięk (ryc. 4). Zwierzęta cierpiące na pęcherzycę liściastą mogą wykazywać również objawy ogólne, takie jak posmutnienie, brak apetytu i gorączka.
Ryc. 4. W przypadku kotów pęcherzyca liściasta często przebiega ze zmianami dotyczącymi łożyska pazurów.
Badanie cytologiczne i histopatologiczne zmian skórnych może ujawnić obecność komórek akantolitycznych (dużych, okrągłych keratynocytów). Podczas pobierania wycinka skóry niezwykle istotne jest, aby obejmował on również strupy (jeśli oczywiście występują u pacjenta).
Podstawą leczenia jest terapia immunosupresyjna. Należy rozpocząć ją od glikokortykosteroidów, takich jak prednizon lub prednizolon. W niektórych przypadkach, aby osiągnąć remisję choroby, konieczne jest zastosowanie innych leków immunosupresyjnych.
