Unieruchamianie kotów może stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zarówno pacjenta, jak i personelu, który się nim zajmuje. Istnieją jednak skuteczne strategie oraz odpowiednie akcesoria pozwalające zapobiegać obrażeniom.
W wielu małych przychodniach weterynaryjnych poziom doświadczenia personelu w postępowaniu z kocimi pacjentami jest bardzo różny. Konieczność wypełnienia obowiązków medycznych i szkolenia kolejnych techników sprawia, że trudno jest znaleźć czas na weryfikację, czy personel rozwija umiejętności obchodzenia się z kotami w sposób bezstresowy i skutecznie je stosuje. Może to prowadzić do wzrostu liczby urazów, przypadków wypalenia zawodowego oraz rotacji pracowników. Warto więc przypomnieć sobie najbardziej istotne podstawy bezstresowego obchodzenia się z kocimi pacjentami, które w pięciu krokach pomogą zapewnić najlepsze możliwe doświadczenia personelowi, klientom i pacjentom.
1. Przygotuj koci niezbędnik
Edukacja personelu w zakresie bezstresowego postępowania z kotami zaczyna się od znajomości mowy ciała, zrozumienia powszechnych wyzwalaczy lęku oraz tego, w jaki sposób u kocich pacjentów dochodzi do zapisywania wspomnień. Koty wykazują szeroki zakres zachowań, począwszy od zupełnego spokoju, aż po reakcje wskazujące na różny poziom stresu. Rozpoznawanie objawów napięcia u pacjenta, a także identyfikacja wyzwalaczy lęku to pierwsze kroki do opanowania sytuacji. Istotne jest minimalizowanie stresu na wszystkich etapach obchodzenia się z kotem, ponieważ każdy element opieki, środowiska życia i podróży może stanowić potencjalny wyzwalacz, zapisujący się jako wspomnienie lęku.
Istnieją ogólnodostępne materiały, które lekarze weterynarii mogą przeglądać wraz z personelem i korzystać z nich jako z podręcznego punktu odniesienia. Łatwo dostępne w Internecie są na przykład Drabina Agresji u Kotów (ryc. 1) oraz grafika przedstawiająca mowę ciała kotów autorstwa ekspertki w zakresie ograniczania stresu Sophii Yin, DVM, MS.1 Ponadto lekarze weterynarii zajmujący się kotami powinni zaopatrzyć gabinety w ręczniki, torby iniekcyjne i spray z feromonami. Nieocenione będzie również uczenie pracowników konkretnych technik postępowania w ramach weterynaryjnych programów certyfikacyjnych lub webinariów dotyczących ograniczania stresu w opiece nad kotami. Kiedy wszystkie pomocne akcesoria będą skompletowane, powinny być one używane codziennie, przy każdym kocim pacjencie.
2. Opracuj plan działania
Posiadanie odpowiednich akcesoriów działa najskuteczniej w połączeniu z właściwymi procedurami obchodzenia się ze zwierzęciem przez cały czas wizyty. Koty najlepiej czują się w spokojnym otoczeniu. Aby zapobiec spotkaniom z psami lub głośnymi osobami w poczekalni, poproś klientów o oczekiwanie na wizytę w samochodzie. Transporter powinien być przykryty ręcznikiem. Wybieraj gabinety oddalone od innych zwierząt, hałaśliwych osób i gwaru ulicznego. Pozostań raczej w gabinecie przeznaczonym do przeprowadzania badań klinicznych zamiast przechodzić do gabinetu zabiegowego.
Na większość kotów dotyk działa stymulująco. Jeśli to możliwe, unikaj głaskania, mocnego przytrzymywania i dotykania zwierzęcia. Wiele starszych kotów cierpi na zapalenie stawów, dziąseł lub jelit, co zwiększa ich wrażliwość na dotyk i ból. Unikanie dotyku może być trudne podczas podawania zastrzyku lub badania, dlatego, aby uchronić kota przed związanym z nim stresem, warto korzystać z takich akcesoriów jak rękawice (ryc. 2), ręczniki i torby iniekcyjne. Wiele kotów zachowuje się spokojniej, gdy użyje się tych narzędzi, zanim lęk ulegnie nasileniu i w połączeniu z nagrodami.
„U kotów lęk szybko narasta i wolno ustępuje” – powiedziała Surell Levine, VMD, twórczyni Calm & Cozy Cat Wrap – ubranka przypominającego otulacz dla niemowląt, mającego specjalnie zaprojektowane punkty dostępu. Zapewnia ono uspokajający ucisk na duży obszar ciała i jednocześnie nie ogranicza możliwości zajęcia się pacjentem. „Biorąc pod uwagę braki kadrowe, które dostrzegamy w całej branży, leczenie lękliwych kotów bez sedacji lub użycia akcesoriów uspokajających jest niemal niemożliwe. Ponadto może powodować urazy zarówno psychiczne, jak i fizyczne u personelu”.
Zastosowanie zabezpieczenia przed bezpośrednim dotykiem chroni też personel w przypadku agresji zwierzęcia. Pozwala to pracownikom na zachowanie spokoju, co odczuwa również kot, dzięki czemu wizyta może być dla wszystkich mniej stresująca.
Przy zachowaniu niższego poziomu stresu można uzyskać lepsze dane diagnostyczne, co w konsekwencji prowadzi do trafniejszego sposobu leczenia. W 2021 roku przeprowadzono badanie, w którym przeanalizowano parametry kliniczne i zachowanie 95 kotów podczas badania przez lekarza weterynarii.2 U 85% zwierząt odnotowano przyspieszoną pracę serca. Wyniki wykazały, że badania wykonywane przez lekarza weterynarii, a prawdopodobnie również podróż na wizytę, prowadzą do częstoskurczu, rozszerzenia źrenic oraz zachowań i ruchów ciała związanych ze strachem i agresją.2
Gdy kot jest mniej zestresowany, wyniki jego badań są dokładniejsze. Unikając stresorów powodujących wzrost ciśnienia krwi (ryc. 3), który z kolei wywołuje wzrost stężenia kortyzolu, można uzyskać prawdziwy obraz stanu zdrowia kota i mieć możliwość udokumentowania rzetelniejszej historii medycznej.
Dzięki prostym technikom i akcesoriom do uspokajania kotów można uzyskać bardziej wiarygodne dane dotyczące ich zdrowia. „Wykazano, że stosowanie jednolitego, stałego i głębokiego nacisku wokół ciała kota zmniejsza napięcie mięśniowe, obniża ciśnienie krwi, częstość pracy serca i podstawową przemianę materii, co sprawia, że dane laboratoryjne są łatwiejsze do uzyskania, a wyniki bardziej precyzyjne” – powiedziała dr Levine.
3. Spraw, by ograniczanie stresu było zadaniem zespołowym
Lekarze weterynarii i technicy nie są jedynymi osobami, które mogą przyczynić się do łagodnego przebiegu wizyty. Działania zmniejszające stres mogą zostać podjęte przez właścicieli jeszcze w domu i w drodze do przychodni. Warto udzielić im kilku wskazówek, które mogą pomóc rozpocząć badanie natychmiast po przybyciu na miejsce. Opiekunowie przed wyjazdem powinni założyć kotu bandanę i spryskać ją sprayem z feromonami, wyćwiczyć u swoich zwierząt spokojną reakcję na transporter, a także wszelkie ręczniki czy otulacze oraz zastosować dodatki żywieniowe lub leki obniżające lęk, łagodzące ból oraz zmniejszające nadwrażliwość na dotyk i hałas.
Kluczową kwestią jest odpowiednia komunikacja z właścicielami. Współpracuj z nimi, pokazując metody ograniczania stresu przynoszące pozytywny skutek u tego konkretnego zwierzęcia. Właściciele mogą również wiele zyskać, naśladując techniki stosowane przez lekarza weterynarii, by pomóc kotu zaakceptować wykonywane przy nim czynności. Gdy robią to z powodzeniem w warunkach domowych, wzmacniają u kota pozytywne doświadczenia. Dzięki temu koci pacjent dobrze współpracuje podczas wizyt. Lekarze weterynarii mogą dodatkowo wspomóc właścicieli w bezpiecznym obchodzeniu się z kotem, zapewniając dostęp do torby iniekcyjnej, okryć, ręczników i rękawic, stanowiących komfortowe rozwiązanie zarówno dla kota, jak i jego opiekuna.
