Bakterie z rodzaju Ehrlichia są obligatoryjnie wewnątrzkomórkowymi członkami rodziny Anaplasmataceae. Kilka ich gatunków może wywołać zakażenie u psów, z objawami choroby lub bez objawów. Pierwszym opisanym gatunkiem była Ehrlichia canis, która nadal ma ogromne znaczenie dla zdrowia psów na całym świecie.¹ Ehrlichia ewingii jest powszechną przyczyną zakażeń o niskiej śmiertelności i umiarkowanej zachorowalności w dużej części Stanów Zjednoczonych.^2-4 Ehrlichia chaffeensis jest patogenem odpowiedzialnym za erlichiozę monocytarną u ludzi. Mimo że psy mogą się nią zakazić i wytworzyć na nią odpowiedź z przeciwciałami reagującymi krzyżowo, wydaje się, że bakteria ta u wielu z nich nie powoduje choroby.^5,6 Inne gatunki Ehrlichia również mogą czasem zakazić psy (na przykład Ehrlichia Góry Panola, Ehrlichia muris eauclairensis).^7,8

Kiedy w rutynowym teście w kierunku Ehrlichia uzyska się dodatni wynik u poza tym zdrowego psa, antybiotykoterapia nie zawsze jest odpowiednim wyborem. Decyzja co do sposobu postępowania zależy od kilku czynników.

Ważne gatunki Ehrlichia

Dla lekarzy weterynarii małych zwierząt ważne są trzy gatunki Ehrlichia (tab. 1).

Tabela I. Gatunki Ehrlichia i ich znaczenie kliniczne

E. canis może wywołać nagłą chorobę z gorączką, często z następującą po niej długą fazą zakażenia podklinicznego. Niektóre przewlekle zakażone psy w końcu rozwijają objawy psiej erlichiozy monocytarnej, do których zaliczają się: pancytopenia, znaczna hiperglobulinemia, skłonność do krwawienia i choroba nerek.^1,9 Chociaż leczenie przeciwbakteryjne tetracyklinami jest bardzo skuteczne w zwalczaniu ostrej postaci choroby, przewlekłe objawy, takie jak pancytopenia, mogą słabo reagować na antybiotyki, a przewlekle chore psy mogą umrzeć mimo zastosowania leczenia przeciwbakteryjnego.¹ U psów choroba może się rozwinąć wiele lat po pierwotnym zakażeniu.

Z drugiej strony zakażenie E. ewingii może się utrzymywać, ale wydaje się, że choroba pojawia się nagle, chociaż istnieją dowody, że choroba nerek, a szczególnie białkomocz, mogą być długoterminowymi konsekwencjami zakażenia.^3,10 W literaturze opisano wystąpienie zapalenia wielostawowego z gorączką i objawów neurologicznych w ciągu tygodni po przeniesieniu zakażenia przez kleszcza.^3,11,12 Częstotliwość występowania przeciwciał przeciwko E. ewingii na obszarach endemicznych może być bardzo wysoka, ale kliniczna postać choroby nie jest tak powszechna. Wydaje się, że u psów, u których przez przypadek doszło do wykrycia przeciwciał przeciw E. ewingii, ale które są w dobrym zdrowiu, prawdopodobieństwo rozwinięcia się choroby bezpośrednio związanej z zakażeniem jest małe.

Ludzki patogen E. chaffeensis powoduje poważne zakażenia monocytarne u ludzi.¹³ Zakażenia eksperymentalne u psów skutkowały do tej pory łagodną małopłytkowością, ale bez objawów klinicznych choroby, chociaż naturalne zakażenia mogą je powodować.⁵ U psów w regionach endemicznych (te same regiony endemiczne co dla E. ewingii) często dochodzi do zakażeń i mogą u nich powstać przeciwciała reagujące krzyżowo.^2,14

Testy przesiewowe

Istnieje kilka czynników zakaźnych, w kierunku których często wykonuje się badania przesiewowe u zwierząt domowych (na przykład retrowirusy u kotów, nicienie sercowe u psów). Ogólnie testy przesiewowe należy rozważyć, jeżeli ich wyniki będą miały wpływ na postępowanie. Na przykład dodatni wynik testu w kierunku nicienia sercowego spowoduje rozpoczęcie leczenia przed rozwinięciem się choroby serca z niewydolnością tego narządu. Identyfikacja wirusa niedoboru immunologicznego kotów umożliwia wprowadzenie zmian w warunkach życia zakażonego kota i opiece nad nim.

W przypadku badań przesiewowych w kierunku Ehrlichia należy rozważyć za i przeciw.

Zalety:

• Dostarczają informacji na temat zwalczania ektopasożytów
• Mogą pozwolić na rozpoczęcie leczenia przed pojawieniem się choroby (podkliniczna faza zakażenia E. canis)
• Dostarczają informacji na temat lokalnej i regionalnej prewalencji
• Dostarczają informacji wskaźnikowych (dotyczących występowania zakażeń u ludzi i zwierząt)
• Mogą zmniejszyć rezerwuar patogenu (raczej nie będzie to miało dużego znaczenia w przypadku rodzaju Ehrlichia)
• Zwracają uwagę na inne nieprzetestowane patogeny roznoszone przez ten sam wektor (na przykład zakażenie E. ewingii może wzbudzić obawy odnośnie do innych zakażeń przenoszonych przez kleszcze).

Wady:

• Mogą prowadzić do niepotrzebnego leczenia i związanych z tym kosztów, możliwych działań niepożądanych lub rozwinięcia się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
  • wyniki fałszywie dodatnie na terenach z niską prewalencją
  • zakażenie, które może nigdy nie wywołać objawów klinicznych choroby
  • wcześniejsze zakażenie, które ustąpiło pomimo wykrycia przeciwciał
• Leczenie może nie wyeliminować potencjalnego patogenu (i w związku z tym może nie zapobiegać przewlekłej chorobie)
• Leczenie nie zapobiega ponownemu zakażeniu, ale może spowodować fałszywe poczucie bezpieczeństwa.

Testy na obecność antygenów vs. przeciwciał

Testy przesiewowe muszą być wystarczająco czułe, aby nie przeoczyć zakażenia. Testy, które wykrywają antygeny (na przykład większość testów serologicznych w kierunku nicienia sercowego i wirusa białaczki kotów), informują, że w próbce obecny jest patogen. Jednakże w przypadku Ehrlichia metodą wybieraną do badań przesiewowych są testy serologiczne wykrywające przeciwciała.¹⁵ Testy na przeciwciała wykrywają odpowiedź gospodarza na patogen, a wytworzenie przeciwciał zajmuje nieco czasu (zwykle 2-3 tygodnie). Z tego względu przeciwciała mogą być nieobecne podczas ostrego zakażenia/choroby, co jest powodem, dla którego do potwierdzenia ostrej postaci choroby potrzeba często oznaczenia mian przeciwciał u ozdrowieńca, aby udowodnić serokonwersję lub 4-krotny wzrost stężenia przeciwciał (na przykład leptospiroza albo gorączka Gór Skalistych). Z drugiej strony przeciwciała mogą się utrzymywać po pokonaniu zakażenia lub przynajmniej do ustąpienia zagrożenia chorobą związanego z zakażeniem.¹⁶ Na przykład psy zakażone E. ewingii mogą czuć się dobrze lub może rozwinąć się u nich ostra postać choroby, ale przewlekła choroba nie jest prawdopodobna, nawet jeśli miano przeciwciał się utrzyma.

Przeciwciała mogą wykazywać reakcje krzyżowe, co oznacza, że dodatni wynik badania może być skutkiem wcześniejszego lub obecnego zakażenia spowodowanego nie przez szukany patogen, ale przez pokrewny organizm (patogenny bądź nie). Na przykład wytworzenie przeciwciał na gatunki Ehrlichia u psa może być skutkiem zakażenia E. chaffeensis, które raczej nigdy nie będzie miało konsekwencji klinicznych. Obecnie dostępne komercyjne testy serologiczne nie są w stanie rozróżnić gatunków Ehrlichia, które są przyczyną dodatniego wyniku testu na przeciwciała.