11/07/2025
Wirusy grypy można wyizolować w hodowli tkankowej lub zarodkach kurzych z materiału pobranego z wymazów z nosa lub gardła albo podczas sekcji zwłok z tkanki płucnej (a w przypadku szczepów wysoce zjadliwych z wymazów z odbytu lub próbek kału, zajętych narządów, treści jelit i płynu opłucnowego). Wirusowy RNA można wykryć w wymazach z nosa metodą RT-PCR w ciągu pierwszych czterech dni od zakażenia.
Komercyjne testy płytkowe do szybkiego wykrywania antygenów IAV w wymazach z nosa są dostępne dla psów i niektórych innych gatunków zwierząt. Testy te nie zostały dotychczas zatwierdzone do stosowania u kotów.
W przypadkach subklinicznych do wykrywania przeciwciał przydatne może być badanie serologiczne (test hamowania hemaglutynacji lub test neutralizacji). Czterokrotny wzrost miana przeciwciał w surowicy w ciągu 14 dni wskazuje na niedawno przebyte zakażenie IAV. Opublikowano porównanie testów serologicznych do wykrywania przeciwciał IAV u kotów (Zhao S i wsp., 2020; Duijvestijn i wsp., 2024).
Choroba górnych dróg oddechowych, która występuje w wyniku zakażenia nisko zjadliwym wirusem grypy, ma zazwyczaj łagodny przebieg i jest samoograniczająca się. W rzadko występujących ciężkich przypadkach należy wprowadzić leczenie objawowe w połączeniu ze zwalczaniem wtórnych zakażeń bakteryjnych oraz innymi metodami stosowanymi u kotów w przypadku ostrych wirusowych chorób górnych dróg oddechowych. U ludzi do leczenia grypy lub zapobiegania jej powszechnie stosuje się oseltamiwir. Ten lek przeciwwirusowy podawano zdrowym tygrysom narażonym na zakażenie wysoce zjadliwym wirusem grypy ptaków H5N1, ale nie stwierdzono jego skuteczności w zapobieganiu zakażeniu (Thanawongnuwech i wsp., 2005).
Chociaż wykazano, że heterologiczna szczepionka przeciwko wirusowi ptasiej grypy H5N6 może chronić koty przed śmiertelnym zakażeniem wysoce zjadliwym wirusem H5N1 (Vahlenkamp i wsp., 2008), obecnie nie są dostępne szczepionki dla kotów. Wykazano, że komercyjna inaktywowana szczepionka przeciwko wirusowi grypy psów H3N2 była dobrze tolerowana i wywoływała serokonwersję u kotów (Velineni i wsp., 2020). Gdyby jednak nawet szczepionka ta została dopuszczona do stosowania u kotów, nie zaleca się jej stosowania w Europie, ponieważ wirus ten nigdy nie został wykryty na tym kontynencie, a w regionach, w których występują ogniska grypy psów, zakażenia kotów są bardzo rzadkie.
W przypadku wystąpienia ogniska grypy w skupisku kotów należy przestrzegać rutynowych procedur izolacji i kwarantanny, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby, ponieważ może dojść do przeniesienia wirusa pomiędzy kotami. Powinno się zapobiegać jakimkolwiek kontaktom kotów z drobiem lub dzikimi ptakami zakażonymi wirusem H5N1 albo innymi wysoce zjadliwymi wirusami grypy ptaków. W związku z tym Komisja Europejska zaleciła trzymanie kotów w pomieszczeniach zamkniętych na obszarach, na których odnotowano ogniska zakażeń wirusem grypy ptaków H5N1 u drobiu lub dzikich ptaków (Rada Unii Europejskiej, 2006). Ponadto koty żyjące na wyżej wskazanych obszarach nie powinny być karmione surowymi produktami drobiowymi.
Koty nie są uważane za rezerwuar wirusów grypy. Jak dotąd koty zakażone wirusami zarówno o niskiej, jak i wysokiej zjadliwości wydają się gospodarzami końcowymi (Harder i Vahlenkamp, 2010), to znaczy nie przekazują tego zakażenia innym osobnikom. Dotychczas odnotowano jedynie dwa przypadki przeniesienia się wirusa nisko zjadliwej grypy ptaków H7N2 z kota na człowieka (Belser i wsp., 2017; Borland i wsp., 2020). Przypadki te miały miejsce w schronisku po długotrwałym kontakcie lekarza weterynarii i pracownika schroniska, którzy nie stosowali środków ochrony osobistej, z chorymi kotami i ich wydzielinami z dróg oddechowych. Wskazuje to, że ryzyko przeniesienia wirusa z kotów na ludzi jest niskie (Lee i wsp., 2017). Natomiast chorzy ludzie mogą być źródłem zakażeń kotów wirusami sezonowej grypy typu A.
Chociaż koty są wrażliwe na wysoce zjadliwego wirusa ptasiej grypy H5N1, który spowodował co najmniej 939 przypadków zachorowań u ludzi na całym świecie, nie odnotowano ani jednego przypadku zakażenia ludzi od kotów. Niemniej jednak, jeśli u kota wykryje się lub podejrzewa obecność wysoce zjadliwych wirusów grypy, ryzyko przeniesienia wirusa na ludzi należy ograniczyć poprzez noszenie rękawiczek, masek i okularów ochronnych, minimalizowanie wszelkiego niepotrzebnego kontaktu z chorym kotem oraz przeprowadzenie dezynfekcji (Thiry i wsp., 2007).
ABCD Europe dziękuje za wsparcie firmom Boehringer Ingelheim (sponsor założycielski ABCD), MSD Animal Health, Vetoquinol, Virbac i IDEXX. Serdeczne podziękowania dla Karin de Lange za opracowanie ryc. 1.
Odwiedź również stronę: www.abcdcatsvets.org
Redakcja dziękuje prof. dr. hab. Tadeuszowi Frymusowi za pomoc w merytorycznym opracowaniu artykułu.
